تقویت مهارت شنیداری کودکان
بازی سبب بروز خلاقیت و شکوفایی توانایی کودکان می‌شود. بنابراین می‌توان بازی کودکانه را یکی از بهترین روش‌ها برای آموزش مسائل مختلف به کودکان دانست. ما در مقاله بازی های آموزشی برای کودکان و بازی و یادگیری تلاش کردیم تا این مفهوم را به خوبی به والدین منتقل کنیم. با این کار به کودکان نیز کمک می‌کنیم تا بهتر آموزش ببینند. مهارتهای شنیداری یکی از کلیدی‌ترین مهارتهای لازم در حوزه‌های مختلف یادگیری است. وقتی کودک در نوشتن املا، بخشی از کلمات یا حروف را جا می‌اندازد یا حروفی را به جای هم می‌نویسد باید دقتش در گوش دادن تقویت شود. اگر در انجام دادن تکالیف و وظایفی که به او گفته شده، مدام به تکرار و یادآوری نیاز دارد، باید حافظه‌ی بخش شنیداری در او تقویت شود. در این مقاله نورولند چند نمونه از بازی‌های هدفمند که به منظور تقویت مهارت شنیداری کودکان انجام می‌گیرند را به شما معرفی خواهیم کرد.
دقت و توجه شنیداری
دقت و توجه شنیداری؛ توانایی خوب گوش کردن به ورودی‌های شنیداری است. لازمه‌ی یادگیری عالی، داشتن توجه و دقت شنیداری کافی است. با تقویت این مهارت، کودک در مهارت‌هایی همچون ادراک شنیداری و حافظه‌ی شنیداری نیز موفق‌تر عمل خواهد کرد. در ادامه چند بازی مفید برای تقویت توجه شنیداری را به شما یاد خواهیم داد.
بازی کودکانه برای تقویت دقت و توجه شنیداری
1. بازی پیدا کردن کلمه هدف
کلمه یا کلماتی را برای کودک به عنوان “هدف” مشخص کنید و از او بخواهید به دنباله‌ی کلماتی که برایش می‌خوانید خوب گوش کند و هر بار که کلمه‌ی هدف را شنید، صدایی را که قبلا مشخص کرده بودید را بیان کند (یا مثلا هر بار که اسم یک حیوان را ذکر کردید صدای آن حیوان را بگوید). مثلا با فرض اینکه کلمه هدف خورشید باشد؛ و دنباله کلماتی که می‌گویید “صبح- خورشید- بابا- قابلمه- خورشید- خورشید- زمین- هوا- خرگوش- خورشید- جمشید- فرشید- خورشید- ستاره” باشد کودک باید هربار که خورشید را گفتید بلافاصله بگوید “بیــــــــــــــــــــب”.
2. بازی تشخیص بده
تعدادی قوطی و مواد خوراکیِ جامدِ ریز (مثل سویا، لوبیا و …) را بردارید و هر دو قوطی را با مواد مشابهی پر کنید. از هر جفت قوطیِ حاوی مواد یکسان، یک قوطی را به کودک داده و یکی را نزد خود نگه دارید. بدون اینکه کودک قوطی‌ها را در دستان شما ببینید، هر بار تصادفا یکی از قوطی‌ها را تکان دهید و از کودک بخواهید خوب به صدایش گوش دهد و سپس با تکان دادن قوطی‌هایی که نزد خود دارد و مقایسه‌ی صداها، تشخیص دهد شما کدام قوطی را تکان دادید.
3. بازی تشخیص صدای محیطی
اگر در جایی زندگی می‌کنید که انواع صداهای محیطی مانند صدای ماشین‌ها، صدای آدم‌ها در خیابان و … در خانه‌تان به گوش می‌رسد پس از فرصت استفاده کنید و یک بازی شنیداری جذاب ترتیب دهید. با فرزندتان به دقت به صداها گوش کنید و قرار بگذارید که هر صدایی را شنیدید به دیگری بگویید. مثلا الان صدای آمبولانس آمد، الان صدای بوق کامیون، الان صدای گربه و همینطور ادامه دهید. در یک بازه زمانی یکسان؛ هر کس به تعداد بیشتری از موارد شنیده شده (که مورد تایید نفر دیگر هم باشد) اشاره کند، برنده بازی است.
4. بازی با تلویزیون
با تلویزیون یک بازی شنیداری جذاب ترتیب دهید! تلویزیون را روشن کنید و از کودک بخواهید پشت به تلویزیون (طوری که نتواند آن را مشاهده کند) بنشیند. ترجیحا برنامه کودک یا هر برنامه‌ای که برای کودک آشنا است و از قبل با اشخاص و نقش‌های آن آشنایی دارد را انتخاب کنید. حالا از کودک بخواهید سعی کند مثل یک راوی آنچه را می‌شنود روایت کند. مثلا با توجه به صداها و جمله‌ای که می‌شنود بگوید، “الان روباه به خانوم خرگوشه گفت من خیلی گرسنه هستم”. میتوانید برای جذاب‌تر شدن بازی خودتان نیز به مانند کودک و بصورت همزمان سعی کنید شنیده‌ها را روایت کنید.
5. بازی با ظروف آشپزخانه
ظروف آشپزخانه به جز برای پخت و پز استفاده‌ی دیگری هم دارند:)) به آشپزخانه بروید، چشم فرزندتان را ببنیدید و یا از او بخواهید طوری بنشیند که شما را نبیند. حالا شروع کنید و به صورت تصادفی ظروف مختلف را به صدا درآورید و از کودک بخواهید که صدای اشیا را تشخیص دهد. حواستان باشد که نه جازه لمس اشیا و نه دیدنشان را در هیچ یک از این تمارین به کودک ندهید و فقط از قوه شنیداری خود استفاده کند تا آن را تقویت کند.
حافظه شنیداری
فرآیند شنیدن، ذخیره و بازیابی اطلاعات شنیده شده، یک از مهم‌ترین توانایی‌های ذهن است که حافظه شنیداری نام دارد. به دلیل اهمیتی که حافظه‌ی شنیداری در رشد مهارتهای مرتبط با زبان و کیفیت یادگیری در کودکان دارد، تقویت آن به خصوص در کودکان بسیار مهم است. ضمن مطالعه‌ی تمارین زیر میتوانید مقاله‌ی بازی‌های تقویت حافظه شنیداری را نیز مطالعه کنید. همچنین برای تقویت مهارتهای دیداری کودکتان به راهکاری ساده ولی عالیِ این مقاله مراجعه کنید.
بازی کودکانه تقویت کننده‌ی حافظه‌ی شنیداری
1. بازی نام بردن اشیا
تعدادی اسباب بازی، و یا هر وسیله‌ی دیگری که مدنظرتان است را جلوی کودک قرار دهید و از او بخواهید با دقت به مواردی که شما نام می‌برید گوش دهد و وسیله را در صورت وجود به شما نشان دهد (مثلا بگویید لیوان، سبز، کوچک. فرزند باید لیوانِ سبز رنگِ کوچک را در صورت وجود پیدا کرده و به شما نشان دهد) در ابتدا یک تا دو ویژگی را نام ببرید و در مراحل بالاتر تعداد ویژگی یا اشیا مورد نظر را افزایش دهید.
2. بازی تکرار کلمات
تعدادی کلمه (یا جمله) را برای کودک بخوانید و از او بخواهید آن‌ها را تکرار کند. با پیشرفت کودک و برای بالا بردن چالش بازی تعداد کلمات را افزایش دهید. همچنین میتوانید برای تقویت توالی شنیداری کودک (توانایی تشخیص ترتیب حروف یا کلمات شنیده شده و به خاطر سپاریِ صحیح این تریتب) میتوانید از او بخواهید در بیان کلمات، ترتیب را هم لحاظ کند.
3. بازی بازگو کن
چند کلمه برای کودک بخوانید و از او بخواهید خوب به شما گوش کند. سپس هر بار یکی از کلمات را در قالب پرسش از او بخواهید تا برایتان بازگو کند. مثلا: بپرسید دومین کلمه‌ای که گفتم چه بود؟ آخرین کلمه و … می‌تواندی رفته رفته این بازی را پیچیده‌تر هم بکنید؛ مثلا یک داستان کوتاه درباره‌ی حیوانات برایش تعریف کنید. وقتی داستان تمام شد سوالاتی مثلِ “نام دومین حیوانی که در داستان به آن اشاره کردم چه بود؟” را از او بپرسید.
4. بازی جمله‌سازی
کلمه‌ای را بگویید. نفر دوم کلمه را تکرار کند و کلمه‌ی جدید را به آن اضافه کند. نفر بعد دو کلمه را تکرار کند و کلمه‌ی دیگری را به آن اضافه کند. (اگر تعداد نفرات کم است، دایرهوار روند را ادامه دهید). میتوانید برای تقویت جمله‌سازی کودک، بازی را به شکلی انجام دهید که کلمات به هم مرتبط باشند و جمله معنی‌داری در طی این فرآیند ساخته شود.
می‌دانیم که برای ساخت جمله باید مهارت کلامی خوبی داشت. برای تعریف داشتن مهارت کلامی خوب یکی از مهم‌ترین پارامترهاست. در مقاله تقویت مهارتهای کلامی کودکان میتوانید با راهکارهای مفید آن آشنا شوید.
5. بازی انجام وظیفه
تعدادی وظیفه‌ی کوچک طراحی کنید. آن‌ها را به ترتیب از کم به زیاد به کودک بگویید و بخواهید آن‌ها را انجام دهد. (مثلا عروسکِ قرمز را بیاور. لیوان را بگذار روی میز. تلویزیون را روشن کن و…) با پیشرفت کودک تعداد تمرین‌ها را اضافه کنید. حتی میتوانید اهداف دیگری را هم در این بازی دخیل کنید و از این فرصت به نحو احسنت استفاده کنید. مثلا اگر قصد دارید فرزندتان در انجام کارهای خانه به شما کمک کند، کارهایی مثلِ “عروسکت را در کمد قرار بده. درب کمد را درست ببند. لباست را تا کن. آن را در کشوی لباست قرار بده و …” را از او بخواهید. در اینجا توصیه می‌کنیم اگر به عنوان یک ولد آگاه، مشتاق به یادگیری بیشتر بازی‌های ساده و مفیدی از این دست برای تقویت مهارتهای کودکتان هستید؛ حتما به این پیج اینستاگرام مراجعه کنید و از آموزش‌های رایگان و بی‌نظیر آن استفاده کنید.
6. بازی خواندن قصه و داستان
داستانی را برای کودک بخوانید و از کودک بخواهید خوب به آن گوش کند. سپس سوالاتی را پیرامون داستان نقل شده، از کودک بپرسید. میتوانید این بازی را مرحله به مرحله اجرا کنید و هر بار یک هدف دیگر را هم همزمان مدنظر داشته باشید. مثلا برای بررسی میزان درک از متن کودک، پس از اینکه داستان را روایت کردید، از کودک سوال کنید که مفهوم کلی داستان را خیلی ساده بیان کند. در دورِ بعدی برای محک زدنِ میزانِ توجه کودک به جزئیات از کودک بخواهید به سوال‌هایی که می‌پرسید پاسخ دهد. در دورِ بعدی سوالاتی از اسامی و مشخصات افراد یا موجودات در داستان بپرسید و …
پرسش و پاسخ
توجه شنیداری و حافظه شنیداری.
بازیِ پیدا کردن کلمه حروف، بازی با تلویزیون با چشم بسته، بازی با ظروف آشپزخانه با چشم بسته و…
بازی نام بردن اشیا خانه، بازی تکرار کلمات و…
کلام آخر
علاوه بر بازی‌های فیزیکی که در این مقاله و مقالات مشابهی که درون متن به آن‌ها ارجاع داده شده بود به آن‌ها اشاره شد؛ بازی‌های موبایلی‌ای نیز وجود دارند که به هدف تقویت مهارت کودکان طراحی و تولید شده‌اند و مورد تایید متخصصین حوزه کودک هستند. برای مثال در نورولند، بازی‌های موبایلی هدفمندی همچون بازی‌های فوق طراحی و به شکلی جذاب در اختیار کودک قرار گرفته‌اند تا در عین سرگرمی و لذت بردن از انجام یک بازی مهیج، والدین از تقویت مهارت شنیداری کودکان خود هم خیال راحتی داشته باشند. برای اطلاع از جزییات بازی نورولند و تانی به این مقاله مراجعه کنید. امیدوارم
[…] اهمیت است. در متن پیشین در مورد بازی‌های مفید برای تقویت مهارت شنیداری ارائه شد. دست ورزی به دلیل اهمیتی که در مهارتهای […]