بازی برای تقویت حافظه دیداری کودکان

در وبسایت نورولند مقالات متعددی پیرامون حافظه دیداری و شنیداری و راه‌هایی برای تقویت مهارت دیداری کودکان بیان کردیم. در این مقاله به طور خاص به بررسی حافظه‌ دیداری و تقویت حافظه دیداری کودکان که از مهم‌ترین مهارت‌های مغزی کودک است می‌پردازیم.
حافظه دیداری یک مهارت حیاتی است که باید از سنین بسیار پایین در کودکان توسعه یابد. بازی‌های ساده‌ای وجود دارند که برای تقویت حافظه دیداری کودکان بسیار کارآمد هستند. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا این بازی‌ها را بیاموزید و از این طریق به پیشرفت کودکتان کمک کنید.

حافظه دیداری کودکان چیست؟

ادراک دیداری شامل درک آنچه می‌بینید است. وقتی چیزی را می‌بینید، چشمان شما سیگنال‌هایی را به مغزتان می‌فرستند که باید در آن جا رمزگشایی شود و آنچه را که ارسال می‌شود درک کند.

“حافظه دیداری کودکان تنها یک جنبه از ادراک و پردازش دیداری بوده و عبارت است از توانایی به خاطر سپردن آنچه دیده می‌شود.”

حافظه دیداری که برخی به آن حافظه تصویری نیز می‌گویند؛ می‌تواند به دو بخش بلند مدت و کوتاه مدت تقسیم شود. حافظه دیداری بلند مدت به توانایی به خاطر سپردن چیزی که در گذشته دیده شده است اشاره دارد. حافظه دیداری کوتاه مدت به توانایی به یاد آوردن چیزی که اخیراً مشاهده شده، اشاره دارد. حافظه دیداری نقش مهمی در پیشرفت کلی کودک شما و کسب دیگر مهارت‌های لازم برای موفقیت در مدرسه و آینده دارد.

اهمیت حافظه‌ دیداری کودکان

حافظه‌ دیداری یکی از موارد بسیار مهمی است که در کودکی بسیار راحت‌تر از بزرگسالی می‌توان به تقویت آن پرداخت. حافظه دیداری را می‌توان مهم‌ترین نوع حافظه دانست که حتی در انواع دیگر حافظه هم تاثیرگذار است. زمانی که با کودک خود در سنین قبل از مدرسه تمرین حافظه دیداری انجام دهید، در دوران تحصیل به او کمک بسیاری خواهد کرد. کودکانی که از حافظه‌ دیداری خوبی برخوردار نیستند، در نوشتن، خواندن و حتی بیان کلمات هم ممکن است دچار ضعف شود.

این کودکان به دلیل اینکه نمی‌توانند کلمات و حروف را به درستی به خاطر بسپارند، مجبورند مدام به کتاب یا معلم یا والدین خود مراجعه کنند و همین امر کافیست تا تمرکز کافی برای خواندن و نوشتن نداشته باشند و زودتر از بقیه‌ی بچه‌ها خسته شوند. این نوع حافظه به کودکان کمک می‌کند تا مطالبی که معلم‌ به آن‌ها یاد می‌دهد را سریع‌تر یاد بگیرند. با تقویت حافظه‌ی دیداری، کودک رنگ‌ها، اعداد، اشکال و موارد مختلف را بهتر به خاطر می‌سپارد.

ضعف حافظه دیداری کودکان موجب بروز چه مشکلاتی در آن‌ها می‌شود؟

• عدم شناسایی و به خاطرسپاری حروف و سایر نمادهای رایج
• اختلالات نوشتاری مانند ضعف در املا نویسی
• فراموش کاری و از یاد بردن مطالب
• عدم یادآوری شماره تلفن یا اسامی افراد
• انجام ندادن کار و وظایفی که به او محول شده است.

چند بازی برای تقویت حافظه دیداری کودکان

در این بخش چند بازی و تمرین مناسب برای تقویت حافظه دیداری کودک معرفی می‎‌کنیم که برای رشد این مهارت فوق‌العاده مهم در کودکتان، بسیار مفید است. علاوه بر این بازی‌های فیزیکی، می‌توانید به بازی‌های بخش تقویت مهارت حافظه کودک در بازی موبایلی آموزشی نورولند نیز مراجعه کنید. 

1. بازی کارتی حافظه

در این بازی تقویت حافظه تصویری تعدادی کارت که دو به دو شبیه به هم هستند را برای چند ثانیه به کودک نمایش می‌دهید. در این مدت کودک باید کارت‌هایی که دو به دو شبیه به هم هستند را خوب به خاطر بسپارد. سپس کارت‌ها را به پشت برگردانید. حال کودک باید تلاش کند جفت کارت‌های شبیه به هم را که به خاطر سپرده بود؛ به نوبت برگرداند و به شما نشان دهد. هر بار که دو کارت انتخابی شبیه به هم نباشند یک امتیاز منفی محسوب شده و دو کارت دوباره به پشت برگردانده می‌شوند.

بسته به تعداد کارت‌ها و میزان مهارت کودک؛ زمان نمایش کارت‌ها را مدیریت کنید. می‌توانید زمان نمایش را از 15 ثانیه شروع کنید. اگر پاسخ‌های درستی از کودک نگرفتید؛ زمان نمایش را از 15 ثانیه افزایش دهید. و اگر این زمان برای کودک زیاد بود و در زمان کمتری می‌توانست کارت‌ها را به خاطر بسپارد، زمان را به کمتر از 15 ثانیه تغییر دهید. و این روال را هر چند مرحله آپدیت کنید تا چالش لازم و کافی برای کودک حفظ شود.
لازم به ذکر است که در زندگی روزمره، این بازی به فرزندتان کمک می‌کند تا مکان چیزی را که قبلا دیده است؛ به خوبی به‌خاطر بسپارد.

2. بازی لیوان‌های جادویی

تعدادی کاسه‌ لیوان‌های مشابه را روی میز قرار دهید. یک شی کوچک را انتخاب کرده و در برابر دیدگان کودک زیر کاسه‌ی مشخصی قرار دهید. برای اجرای این بازی تقویت حافظه تصویری از کودک بخواهید با دقت به کاسه‌ها نگاه کند. کاسه‌ها را بدون بلند کردن روی میز حرکت دهید. در نهایت از کودک بخواهید کاسه‌ای که شی هدف در آن بود را مشخص کند.

برای بالا بردن چالش در این بازی می‌توانید تعداد کاسه‌ها را بیشتر کنید؛ سرعت حرکت دادن کاسه‌ها را بالا ببرید و یا حتی به جای یک شی هدف؛ از 2 شی در دو کاسه به طور همزمان استفاده کنید و از کودک بخواهید جایگاه هر 2 کاسه‌ی شامل شی هدف را خوب رصد کند و به خاطر بسپارد.

3. بازی چی دیدی؟

تعدادی شی مختلف را برای چند ثانیه در برابر دیدگان کودک قرار دهید. سپس آن‌ها را بپوشایند و از کودک بخواهید خیلی سریع به شما بگوید چه چیزی دید؟ می‌توانید در سطوح بالاتر پیرامون جزییات اشیا (مثل رنگ، اندازه و…) هم سوالاتی از کودک بپرسید.
می‌توانید به جای اشیا، از تصاویر و عکس‌ها هم برای انجام این بازی استفاده کنید. در سطوح بالاتر ترجیحا تصاویری که جزییات زیادی دارند را انتخاب کنید تا کودک با چالش مواجه شود.

4. بازی توپ‌هارو بچین!

در این بازی جذاب که می‌تواند به صورت گروهی هم انجام گیرد؛ به چند توپ رنگی نیاز داریم. توپ‌های رنگی را مطابق ویدئوی زیر به صورت تصادفی در یک ردیف بچینید و برای چند ثانیه به کودکان نشان دهید و سپس روی آن را بپوشانید و از آن‌ها بخواهید توپ‌ها را به ترتیبِ رنگی که دیده بود کنار هم قرار دهد. پیشنهاد می‌کنیم برای اینکه با بازی‌های بیشتری در این زمینه آشنا شوید به این صفحه اینستاگرام  مراجعه کنید و از راهکارهای مفید آن استفاده کنید و لذت ببرید.

5. بازی قدم‌هامو دنبال کن!

یک صفحه‌ی شطرنجی روی زمین رسم کنید. می‌توانید اگر در حیاط هستید این کار را با گچ انجام دهید و اگر داخل منزل هستید؛ از کاموا یا پارچه استفاده کنید. سپس با دو پای خود روی تعدادی از این خانه‌ها‌ی شطرنجی بپرید. از کودکتان بخواهید مکان‌هایی که در آن‌ها بودید را به خاطر بسپارد. سپس به همان ترتیب در خانه‌ها بپرد. برای بالا بردن چالش در این بازی می‌توانید تعداد خانه‌‌ها را بیشتر کنید و یا به صورت نامنظم در خانه‌های بیشتری بپرید.

6. بازی حافظه تصویری چی تغییر کرد؟

تعدادی شی را در مقابل کودک قرار دهید. سپس دور از چشم کودک یا جای آن‎‌ها را تغییر دهید، یا موردی از اشیا را حذف کنید، یا با شی جدیدی جابجا کنید و سپس از کودک بخواهید این تغییر را مشخص کند.
کار جالب دیگری که می‌توانید انجام دهید این است که می‌توانید از کودک بخواهید ظاهر شما (لباس‌ها، زیورآلات، رنگ لباس‌ها و …) را خوب بخاطر بسپارد. سپس به دور از چشم او یک تغییر در ظاهر خود انجام دهید (مثلا آستین لباستان را بالا ببرید) و از کودک بخواهید تغییر ایجاد شده را مشخص کند.

7. بازی پرسش و پاسخ

این شاید آسان‌ترین و دم دست‌ترین بازی برای تقویت هر نوع حافظه باشد. می‌توانید برای تقویت حافظه دیداری کودکتان از موارد دیداری پیرامونش از او سوالاتی بپرسید. مثلا سوال کنید یادت هست معلمت دیروز چه لباسی به تن داشت؟ به یاد داری که پدر دیشب چه رنگ پیراهنی را به تن داشت؟
همانطور که می‌دانید برای داشتن توانایی پرسش و پاسخ باید مهارت کلامی خوبی داشت. پس اگر فرزند شما در انجام این بازی خوب عمل نمی‌کند ممکن است دلیل آن ضعف در توانایی کلامی باشد؛ بنابراین پیشنهاد میکنیم در اینصورت به مهارت کلامی کودک سری بزنید و با راهکارهای مفید آن آشنا شوید.

بازی پرسش و پاسخ مستقیما موجب تقویت حافظه دیداری در املا نویسی کودک می‌شود. 

8. ببین و بکِش!

برای تقویت مستقیم حافظه تصویری کودک، یک تصویر را برای چند ثانیه به بچه نشان دهید و از او بخواهید خوب تصویر را به خاطر بسپارد. حال بخواهید هرچه از تصویر به یاد دارد را نقاشی کند. بعد از اتمام کارش نقاشی را با تصویر تطبیق دهید. احتمال دارد جزییات تصویر کشیده نشده باشد. پس یک بار دیگر تصویر را به او نشان دهید و بخواهید با توجه دوباره به تصویر جزییات آن را نیز به نقاشی اضافه کند. این کار را می‌توانید در هر چند مرحله که فکر می‌کنید نیاز است تکرار کنید.

9. بازی حافظه تصویری رنگ جدید رو نشون بده!

تعدادی شی یکسان که فقط رنگ متفاوتی با هم دارند را در نظر بگیرید. مثلا چند پاک‌کن هم‌اندازه و هم‌شکل در رنگ‌های متفاوت. هر بار برای چند ثانیه تعدادی از آن‌ها را به کودک نشان دهید تا خوب به خاطر بسپارد. سپس همه‌ی آن موارد+ یک پاک‌کن دیگر را به کودک نشان دهید و از او بخواهید مشخص کند کدام‌یک جدید است.
برای ساده‌تر اجرا کردن بازی می‌توانید از مداد رنگی‌ها به جای پاک‌کن استفاده کنید. حتی می‌توانید مانند تصویر اصلی این مقاله، هر تکه کاغذ را به یک رنگ درآورید و از آن‌ها استفاده کنید.

10. دانلود بازی موبایلی برای تقویت حافظه دیداری

بازی نورولند به تقویت حافظه دیداری کودک کمک می‌کند. اثر بخشی بازی نورولند در این زمینه به شکل علمی اثبات و در مقاله بازی پژوهی منتشر شده‌است. 

اپلیکیشن نورولند با بیش‌از 40
بازی برای تقویت مهارت کودکان

دانلود از کافه‌بازار

دانلود از مایکت

دانلود از گوگل پلی

11. ذهن خود را باز کنید

در این بازی، شما می‌توانید به کودک خود تعدادی شی را به نمایش بگذارید و سپس آن‌ها را پنهان کنید. سپس کودک باید تلاش کند که هر شی را که به نمایش گذاشتید را به یاد بیاورد. شما می‌توانید با افزایش تعداد شی‌ها دشواری بازی را افزایش دهید.

12. معکوس سازی

در این بازی، شما به کودک خود تعدادی شی را به نمایش می‌گذارید و سپس آن‌ها را پنهان می‌کنید. سپس کودک باید تلاش کند تا به ترتیب معکوس شی‌ها را به یاد بیاورد. به عنوان مثال، اگر در ابتدا شی ۱، شی ۲ و شی ۳ به نمایش گذاشته شده باشد، کودک باید در مرحله بعدی شی ۳، شی ۲ و سپس شی ۱ را به یاد بیاورد.

13. تشکیل جفت

در این بازی، شما به کودک خود چند جفت شی را به نمایش می‌گذارید و سپس آن‌ها را پنهان می‌کنید. سپس کودک باید تلاش کند تا هر جفت شی را که به نمایش گذاشته‌اید را پیدا کند.

پرسش و پاسخ

کلام آخر

حافظه‌ دیداری یکی از توانایی‌های مهم کودکان است که باید از ‌سنین پایین آن را تقویت کنید. چراکه فرزند شما چه در سنین کودکی و چه در بزرگسالی باید بتواند دیده‌هایش را به خاطر سپرده و آن‌ها را استفاده کند.

شما چه روشی را برای تقویت حافظه دیداری کودک پیشنهاد می‌کنید؟ سوالات یا تجربیات خود در این زمینه را با ما به اشتراک بگذارید.

منابع:
وبسایت empoweredparents و nspt4kids