بهترین بازی فکری کودکان کدام است؟

معمولا حوالی غروب، حوصله‌ی بچه‌ها به شدت سر می‌رود. و برای اینکه خود را سرگرم کنند به تماشای تلویزیون مشغول شده یا بهانه‌های مختلفی می‌گیرند. بازی‌ فکری کودکان را سرگرم کرده و باعث می‌شود از این حالت فاصله بگیرند. بازی‌ فکری بهترین راه برای سرگرم کردن کودکان در خانه است چرا که به پرورش مهارت‌های مختلفی از جمله تفکر خلاق منجر می‌شود.

برای اینکه فرزند خود را سرگرم کنید، باید با او بازی‌هایی انجام دهید که علاوه بر سرگرم کنندگی، مفید و آموزنده نیز باشد. تماشای تلویزیون و انجام بازی‌های بی‌هدف تاثیر منفی در روند رشد و پرورش خلاقیت کودک شما خواهد داشت. اما شاید بپرسید که چه بازی برای فعالسازی ذهن کودک مناسب است؟ نورولند در این مقاله جواب این پرسش را خواهد داد.

کودکان عاشق بازی کردن هستند و ترجیح می‌دهند تمام وقت خود را صرف بازی‌های مختلف کنند. علاوه بر این، بازی فکری کودک یک راه بسیار عالی برای آموزش بسیاری از مفاهیم به کودکان است. بچه‌ها به خصوص در سنین کم، پتانسیل یادگیری بسیار بالایی دارند و مفاهیم را به راحتی درک می‌کنند. پس بهترین انتخاب بازی‌های مهارتی و آموزش بازی هستند. بچه‌ها از بدو تولد در حال یادگیری مسائل مختلف هستند، و با انجام بازی های فکری برای کودکان می‌توانید به این مسیر سرعت بدهید.

با این 20 بازی فکری کودکان را سرگرم و ذهن آن‌ها را تقویت کنید:

بازی‌ فکری کودکانه نقش کلیدی در آموزش کودکان دارد. در ادامه برای شما فهرستی از بازی های فکری برای کودکان در سنین مختلف آماده کردیم. شما می‌توانید با استفاده از کمترین امکانات بازی‌هایی حاضر کنید که فرزندتان را ساعت‌ها سرگرم کنند.

1- خانه‌سازی یک بازی فکری متفاوت کودکانه

خانه‌سازی و بازی با لگو از بازی‌های فکری کودکان است که اکثر ما در کودکی تجربه کردیم. این بازی از دیرباز به عنوان یک بازی فکری مفید برای کودکان معرفی می‌شود. خانه‌سازی بازی فکری مناسب رده‌ی سنی 2 تا 12 سال است. با خانه‌سازی مهارت‌های کودک مانند شناخت رنگ‌ها، شناخت اشکال، تفکر خلاق و غیره رشد می‌کنند. اما شما مجبور نیستید خانه سازی و بازی با لگو را همیشه به روش سنتی اجرا کنید.

برای روش جدید اجرای این بازی، می‌توانید خودتان با استفاده از جعبه‌های کوچک رنگی بلوک خانه سازی آماده کنید (در ابعاد بزرگ‌تر از لگوهای عادی) و سپس کودک را میان بلوک‌ها با اشکال و رنگ‌های مختلف قرار دهید و به او اجازه دهید که با این بلوک‌ها بازی کند و با تخیلات خود خانه سازی کند.

2- معمای فکری؛ یک روش عالی برای تقویت فکر کودک

بازی‌ معمایی می‌توانند برای کل اعضای خانواده سرگرم‌کننده باشد. اما بیشتر به تفکر خلاق کودکان 2 تا 8 سال کمک می‌کند. با استفاده از معمای فکری که جزء مهمی از بازی‌های فکری محسوب می‌شوند، می‌توانید توانایی حل مسئله، هوش و ادراک فضایی، مهارت‌های علمی و… را در کودکان خود تقویت کنید. از انواع بازی‌های معمایی می‌توان به تانگرام‌، بازی‌های رومیزی برای خردسالان و سودوکو، اونو، راز جنگل، مونوپولی، جدول حروف، پازل و حتی مکعب روبیک برای کودکان و بزرگسالان اشاره کرد.

3- بازی با موانع (بازی‌های ایستگاهی)؛ یک بازی فکری طلایی برای کودکان

رد شدن و عبور از موانع، از کارهای مورد علاقه کودکان است. بازی‌های ایستگاهی بازی‌هایی هستند که کودک را به حرکت وا می‌دارند. از جمله معروف‌ترین این بازی‌ها می‌توان به لی لی یا کش بازی اشاره کرد که کودکان را حسابی سرگرم می‌کنند. اما نکته جالب اینجاست که، این بازی کودکانه فایده هم دارد و در بهبود مهارت‌ آن‌ها هم تاثیر می‌گذارد. بازی‌های ایستگاهی از جمله بازی‌های فکری کودک هستند که موانع در راه کودکان قرار دارند و باید از آن‌ها به روش‌های مختلف عبور کنند. در اینستاگرام نورولند چند بازی ایستگاهی وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها ایده بگیرید. راه دیگری که وجود دارد هم این است که در خانه، برخی وسایل را به شیوه‌ی خاصی قرار دهید تا کودکان به شکل‌های مختلفی از آن‌ها عبور کنند.

انجام بازی‌های ایستگاهی و عبور از موانع به بهبود مهارت‌های دیداری، قدرت حل مسئله، مهارت‌های زبانی و قدرت تحلیل در کودکان 2 تا 5 سال کمک می‌کند.

4- نقش‌آفرینی به روش بازی فکری

بازی‌های نقش‌آفرینی مثل خاله‌بازی، دکتربازی و بازی‌هایی که در آن کودکان نقش دارند، جز فعالیت‌هایی هستند که به رشد و توسعه کودکان به خصوص در سنین 2 تا 6 سال کمک زیادی می‌کنند. اما برای اجرای بازی نقش آفرینی به عنوان بازی فکری کودکانه باید آن را کمی تغییر دهید. در این روش، بازی نقش آفرینی مثل دکتربازی را انتخاب و آن را تا حدی تغییر می‌دهید تا شبیه به مافیا شود. چطور؟ به روش زیر:

در این روش، شما یک بازی مانند دکتر بازی را در نظر می‌گیرید و سپس بین شرکت کنندگان چند نقش مربوط به داستان این بازی را پخش می‌کنید (مانند دکتر، مریض، پرستار، بیماری، ویروس و غیره) حالا به روش مافیا به هر شخص یک نقش پنهان می‌دهید تا با آن گروه افراد منفی (مثل ویروس و بیماری) یک مریض را پیدا کرده و بکشند. در حالیکه گروه افراد مثبت (مانند دکتر و پرستار) به دنبال پیدا کردن و نجات مریض هستند. این بین همه افراد باید در نوبت روز خود، از خود دفاع کرده و خود را مریض جا بزنند. 

بازی‌های نقش‌آفرینی در مهارت‌‌های زبانی، حسی و اجتماعی کودکان اثرگذارند و آموزش‌های گوناگونی را از این طریق می‌توان به آن‌ها داد. بعد از انجام این‌گونه بازی‌ها هم می‌توانید با پرسیدن سوالات گوناگون، قوه‌ی تخیل و تفکر خلاق کودک را تقویت کنید.

5- بازی بداهه‌گویی 

این بازی فکری کودک برای کودکان 6 تا 12 سال بسیار فوق‌العاده است و مزایای زیادی را به دنبال دارد. بداهه‌گویی به مهارت‌های اجتماعی، افزایش اعتماد به نفس و قدرت تصمیم‌گیری در لحظه کودکان کمک می‌کند. این بازی را می‌توانید با تمام اعضای خانواده انجام دهید.

بازی به این صورت انجام می‌شود که چند کلمه به کودک می‌دهید و از او می‌خواهید که تمامی این کلمات را در داستانی کوتاه بگنجاند و برای شما تعریف کند.

6- تعریف داستان

تعریف داستان برای کودکان نیز یکی دیگر از راه‌های بازی برای فکر کودک هستند که توسط آن می‌توانید به تقویت مهارت‌های مختلف فرزند خود کمک کنید. بعد از اینکه داستانی را برای کودک خود تعریف کردید، از او بخواهید تا خلاصه‌ای از آن را برای شما دوباره تعریف کند. با انجام این کار علاوه بر تقویت مهارت‌های شنیداری، می‌توانید دقت و تمرکز کودک را نیز افزایش دهید.

بچه‌های 6 تا 12 سال برای انجام این بازی بسیار مناسب هستند. با استفاده از داستان‌ها نیز می‌توانید تجربیات و آموزش‌های مختلفی را به کودک خود انتقال دهید. قصه‌گویی مازاد بر این موارد، فواید دیگری نیز دارد که در مقاله‌ای جداگانه به آن‌ها خواهیم پرداخت. همانطور که می‌دانید برای تعریف داشتن مهارت کلامی خوب یکی از مهم‌ترین پارامترهاست. اگر تقویت مهارتهای کلامی کودک دغدغه شماست؛ از دیگر مقالات وبسایت نورولند دیدن نمایید.

7و8 – بازی‌ فکری برای تقویت حافظه

رشد مغز به رشد حافظه نیز کمک می‌کند و حافظه را می‌توان به شیوه‌ای سرگرم‌کننده و با استفاده از بازی‌های فکری ارتقا داد. بازی‌های تقویت حافظه به رشد مغز کودک، بهبود تمرکز، افزایش مهارت‌های شناختی، آموزش حافظه دیداری، تقویت تمرکز و توجه کمک می‌کنند.

انواع مختلفی از بازی‌های حافظه وجود دارد که می‌توانید در خانه به عنوان بازی فکری کودک اجرا کنید: فعالیت تطبیقی ساده (بازی‌های مربوط به تطابق‌پذیری) برای کودکان در سنین کم، با ایجاد تغییرات در این بازی‌ها می‌توانید پیچیدگی‌ آ‌ن‌ها را افزایش دهید تا برای کودکانی که سن بیشتری دارند هم مناسب شوند.

یک نوع از بازی‌های تقویت حافظه، نشان دادن عکسی از زمان گذشته به کودک و یادآوری و مرور خاطرات در آن عکس توسط کودک است. همچنین می‌توانید از کودک خود بخواهید خاطره‌ای را برای شما تعریف کند تا به این شکل مهارت‌های مرتبط با این نوع بازی‌ها بهبود یابند.

بازی دیگری که در این زمینه وجود دارد، بازی با کلمات و جمله سازی است. به این صورت که شما کلمه‌ای می‌گویید، فرزند شما کلمه‌ای که گفتید را تکرار و کلمه‌ی جدیدی به آن اضافه می‌کند. همین روند را ادامه می‌دهید تا جایی که یک نفر نتواند تمام کلمات را به خاطر بیاورد.

• بازی فکری برای تقویت حافظه دیداری کودکان

در این بازی‌ فکری کودکان شما چند شی (حدود 20تا) با رنگ‌های مشخص (مثلا در سه رنگ) آماده کنید و بعد آن‌ها را یک به یک به کودک نمایش دهید تا او بگوید این شی با قبلی همرنگ است یا نه.

• بازی فکری برای تقویت حافظه شنیداری کودکان

برای اجرای این بازی فکری ساده کودکان کافیست تا چند عدد را پشت هم به کودک بگویید و از او بخواهید آن‌ها را به خاطر بسپارد. بعد از اتمام این کار، یک عدد به کودک بگویید تا او انتخاب کند که این عدد در بین سری اعداد قبلی بوده یا خیر! اگر بوده، باید دست چپش را بالا ببرد و اگر نبوده دست راستش را.

9- بازی فکری برای آموزش ریاضی به کودکان

یکی دیگر از انواع بازی‌های فکری که به خلاقیت و هوش ریاضی و محاسبات کودکان کمک می‌کند، بازی و ریاضی است. اغلب از این نوع بازی‌ها برای آموزش ریاضی و جذاب کردن این درس، استفاده می‌کنند. اما در کل مهارت‌های بچه‌ها، به خصوص مهارت‌های محاسباتی مثل جمع و تفریق و ضرب و غیره را به خوبی بهبود می‌دهد. همچنین از بازی‌های موبایلی برای فکر کودک که به تقویت این مهارت‌ها در کودک می‌پردازند استفاده کنید.

• روش اجرای بازی فکری ریاضی: 

برای اجرای بازی فکری ریاضی کافیست ابتدا چند علامت ریاضی مثل تفریق، جمع، ضرب، تقسیم و مساوی را روی برگه‌های کوچک آماده کنید. سپس چند عمل ریاضی مانند مثال‌های زیر را  ب8ه کودک نشان داده و از او بخواهید علائم ریاضی را در آن‌ها جایگذاری کند. 

5….3….2

15….4…..6….17

جواب: 

5=3+2

15=17-6+4

10- بازی‌های موبایلی فکری

بازی‌های موبایلی مانند بازی نورولند به تقویت مهارت‌های فکری و ذهنی کودکان کمک می‌کنند. این بازی به تقویت مهارت‌هایی از جمله حافظه، توجه، تمرکز و زبان کمک می‌کند.

11- بازی گمشده

در این بازی‌ فکری کودکان یکی از بازیکنان یک شی را در اتاق یا محلی مخفی می‌کند و دیگر بازیکنان باید آن را پیدا کنند. شخصی که شی را پیدا کرد، باید شی را بگیرد و بعد از گذاشتن آن در جای دیگر، آن را مخفی کند. بازی تا زمانی ادامه دارد که همه شی‌ها پیدا شوند.

12- بازی ادامه دادن داستان

یکی از بازیکنان با یک جمله شروع به گفتن داستان می‌کند و بعد از چند کلمه، داستان را به بازیکن بعدی منتقل می‌کند. بازیکن بعدی باید با ادامه دادن داستان، داستان را به بازیکن بعدی منتقل کند.

13- بازی تشکیل کلمات

در این بازی‌ فکری کودکان، یک لیست از حروف تهیه می‌شود و بازیکنان باید با استفاده از این حروف، کلمات تشکیل دهند. کسی که بیشترین کلمه را تشکیل داده باشد، برنده بازی می‌شود.

14- بازی پازل

بازی پازل، یک بازی فکری ساده و خلاقانه است که به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های حل مسئله خود را تقویت کنند. بازیکنان باید قطعات پازل را با هم ترکیب کنند و تصویر کامل را به دست آورند.

15- بازی شطرنج

شطرنج، یک بازی فکری پرطرفدار است که از مهارت‌های استراتژیک و تصمیم‌گیری کودکان پشتیبانی می‌کند.

16- بازی تعقیب

در این بازی، یکی از بازیکنان نقش دزد را دارد و باید از کارش فرار کند. دیگر بازیکنان نقش پلیس را دارند و باید دزد را دستگیر کنند. بازیکنی که بتواند نقش دزد را برای مدت طولانی‌تری ادامه دهد، برنده بازی می‌شود.

17- بازی تحلیل و نقد

در این بازی‌ فکری کودکان، یکی از بازیکنان یک موضوع را مطرح می‌کند و سایر بازیکنان باید برای ارائه نظرات، تحلیل‌ها و نقدها به آن موضوع فکر کنند.

18- بازی برج‌سازی

در این بازی، بازیکنان باید با استفاده از قطعات کوچک، برج‌های بلندی را بسازند. بازیکنی که برج بلندتری بسازد، برنده بازی می‌شود.

19- بازی پرسش و پاسخ

در این بازی‌ فکری کودکان، یکی از بازیکنان یک پرسش مطرح می‌کند و دیگر بازیکنان باید به آن پرسش پاسخ دهند. بازی تا زمانی ادامه دارد که همه پرسش‌ها به پاسخ برسند.

20- بازی حدس عدد

در این بازی، یکی از بازیکنان یک عدد را در نظر می‌گیرد و دیگر بازیکنان باید حدس بزنند که آن عدد چیست. هربار بازیکنان یک عدد حدس می‌زنند و بازی تا زمانی ادامه دارد که عدد مورد نظر پیدا شود.

پرسش و پاسخ

کلام آخر

بازی‌های فکری برای تقویت مهارت‌های مختلف در کودکان و افزایش هوش و خلاقیت آن‌ها بسیار مفید هستند. به علاوه باعث سرگرمی کودکان و دوری از سرگرمی‌ها و بازی‌های بی‌هدف در کودکان نیز می‌شوند. در این مقاله سعی کردیم تا بازی‌ فکری کودکان مختلفی برای تقویت مهارت‌های متنوعی به شما معرفی کنیم. اگر بازی دیگری می‌شناسید که می‌تواند این لیست را کامل‌تر کند، حتما در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.