شگفتی‌های روانشناسی رنگها در کودک
همانطور که می‌دانید، رنگها دارای انرژی بوده و بر عملکردهای بدن، ذهن و احساسات تأثیر می‌گذارند. مطالعات نشان می‌دهد که رنگها برای رشد مغز، خلاقیت، بهره‌وری و یادگیری مفید هستند. داشتن اطلاعاتی پیرامون روانشناسی رنگها در کودک برای والدین بسیار مفید است. زیرا رنگ می‌تواند اثراتی مانند هیجان انگیز شدن، آرامش بخش بودن، الهام بخش بودن، ایجاد اضطراب، ایجاد عصبانیت و ایجاد آرامش داشته باشد. انعکاس این اثرات در کودکان بیشتر دیده می‌شود، در واقع کودکان می‌توانند به رنگها حساس‌تر باشند.
یکی از موضوعاتی که در مورد روانشناسی رنگها در کودک باید مورد توجه ویژه قرار گیرد؛ تاثیر رنگ اتاق بر روان کودکان است. از آنجا که کودک زمان زیادی را در خانه بخصوص اتاق خود می‌گذراند؛ رنگ این محیط کودک را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار خواهد داد. رنگ محیط اطراف کودکان باید جذاب و سرگرم کننده باشد و حاوی عناصری باشد که به یادگیری و رشد مغز آنها کمک کند. هنگام انتخاب رنگ‌هایی که کودک با آنها سروکار خواهد داشت، باید رنگ‌هایی را انتخاب کرد که از بینایی آنها محافظت کند، محیط مناسبی را فراهم کند، از سلامت جسمی و روحی آنها محافظت کند و فضا‌هایی را ایجاد کند که احساسات خوبی را به کودک القا می‌کند. مثلا قرار دادن یک کودک پر‌شور در مقابل رنگ پرانرژیِ قرمز، موجب می‌شود تا این کودک احساساتش را با شدت بیشتری بروز دهد و کل روز در حال تحرک باشد. درتتیجه توصیه می‌شود تا رنگ اشیای مورد استفادهی کودکان پرانرژی و نا‌آرام آبی، بنفش یا سبز باشد تا آرامش بیشتری را برای کودک فراهم سازد. در ادامه با نورولند همراه شوید تا به بررسی تاثیر رنگها بر روان کودکان و تفسیر رنگهای استفاده شده در نقاشی کودک براساس روانشناسی رنگها بپردازیم.
تاثیر رنگها بر کودک چگونه است؟
همانطور که رنگ بر محیط، اندازه، کوچکی، سردی یا گرمی یک فضا تأثیر می‌گذارد؛ بر روحیه، احساسات و رفتارهای ما نیز تأثیر می‌گذارد. رنگها یکی از ابزارهایی هستند که کودکان می‌توانند احساسات و افکار خود را با استفاده از آنها بیان کنند. تاثیری که کودک از محیط اطراف می‌پذیرد غیرقابل انکار است. در این میان جلوه‌های بصری از اهمیت زیادی در تاثیرگذاری بر خلق و خوی کودک برخوردارند. یکی از جلوه‌های بصری که اصلی‌ترین تاثیر را بر رفتار کودک دارد، رنگهاست. در ادامه به بررسی تاثیر هریک از رنگهای پرکاربرد بر روان کودکان میپردازیم:
تاثیر هر رنگ بر خلق و خوی کودک چگونه است؟
1. قرمز
قرمز بین رنگها تاثیرگذارترین رنگ است. قرمز یک هشدار دهنده‌ی قوی در بین رنگهاست که تاثیر آن بر تحریک بیشتر فعالیت بینایی و عملکرد سیستم عصبی خودمختار نسبت به رنگ آبی بر اساس مطالعات علمی به اثبات رسیده است.
قرمز تمام توجه‌ها را به خود جلب می‌کند و در صورت قرارگیری در کنار دیگر رنگها، تاثیرگذاری آنها را کاهش می‌دهد. تاثیر رنگ قرمز زمانی کاهش می‌یابد که تحت تأثیر رنگ سفید، صورتی می‌شود و رنگ ملایم‌تر و آرام‌تری پیدا می‌کند. قدرتی که بالا بودن طول موج به رنگ قرمز می‌دهد؛ باعث تاثیرگذاری زیاد این رنگ بر روان افراد می‌شود. در نتیجه قرار گرفتن در معرض رنگ قرمز، باعث بیان شدیدتر احساسات شده و تندخویی کودک را به همراه خواهد داشت. پس نباید از رنگ قرمز به عنوان رنگ اصلی محیط یا اشیای کودک استفاده کرد؛ بلکه این رنگ می‌تواند به عنوان رنگ مکمل در کنار رنگهای بژ، آبی و قهوه‌ای استفاده شود. استفاده از رنگ قرمز تند می‌تواند بر تمرکز در مطالعه، بیان احساسات و خواب کودک تأثیر منفی بگذارد. در اتاق‌هایی که با رنگ قرمز شدید رنگ آمیزی شده‌اند، کودکان ممکن است احساس عصبانیت و پرخاشگری کنند.
2. زرد
زرد شادترین و بانشاط‌‌‌‌‌ترین رنگ است. نشان‌دهنده‌ی خرد و نیکی است. گرما، نشاط، شادی و الهام را زیاد می‌کند. اثر آن به اندازه قرمز خشن نیست. زرد یک رنگ خنثی با تمایل به گرم بودن است و خاصیت طراوت بخشی دارد.
به طور نمادین، زرد نشان‌دهنده‌ی روشنگری ذهنی و معنوی، نور روز و ارتباطات است. برای استفاده در محیط و اشیای کودکان مناسب است زیرا بر حافظه، انگیزه و توجه نیز تأثیر مثبت می‌گذارد. با این حال، اگر بیش از حد استفاده شود، می‌تواند تنش و عصبانیت ایجاد کند. در مطالعات، مشاهده شده است که استفاده از رنگ زرد شدید می‌تواند باعث گریه بیشتر نوزادان شود.
با استفاده از رنگهای زرد ترکیب شده با آبی و سبز در محیط کودکان می‌توان محیطی آرام‌تر را برای آنها ایجاد کرد.
3. آبی
می‌توان گفت که آبی از همه نظر متضاد قرمز است. در ظاهر، آبی شفاف و مرطوب است، در حالی که قرمز مات و خشک است. از نظر روانشناسی رنگها ، طبیعت سرد و در عین حال آرامش بخش رنگ آبی نقطه‌ی مقابل گرما و هیجان قرمز است. برخلاف رنگ قرمز؛ آبی دمای بدن، فشار خون و ضربان قلب را کاهش می‌دهد و اشتها را سرکوب می‌کند. به عنوان رنگ آسمان و اقیانوس، احساس وسعت، آزاد بودن و راحتی را القا می‌کند. رنگهای تیره آبی با اضافه شدن مشکی می‌تواند یک موقعیت افسردگی و مالیخولیک ایجاد کند که به تدریج به رنگ مشکی نزدیک شود. آبی رنگی است که به طور گسترده در محیط کودکان توصیه می شود(خصوصا تناژ روشن‌تر آن).
می‌توان آبی را به راحتی برای کودکان پرتحرک‌تر استفاده کرد زیرا خاصیت آرام بخشی دارد.
4. سبز
سبز از نظر روانشانسی نشان دهنده سلامتی است، تأثیر آرامش بخشی بر سیستم عصبی دارد. آرامش و سکوت می دهد. سبز آرامش بخش‌ترین رنگ است زیرا عدسی چشم سبز را بالای شبکیه متمرکز می‌کند.
رنگ زرد موجود در آن موجب طراوت این رنگ می‌شود؛ در حالی که آبی آن را سنگین‌تر و آرام‌تر می‌کند. سبز روشن فشار را کاهش می‌دهد. وقتی به صورت نمادین نگاه کنیم، سبز قدرت طبیعت و زندگی است و بنابراین به عنوان طبیعی‌ترین، آرامش بخش‌ترین و متعادل‌ترین رنگ شناخته می‌شود. به جای سیگنال قرمز “خطر”، یک سیگنال سبز رنگ “تحت کنترل بودن موقعیت” را نشان می‌دهد که تنش را در بدن کاهش می‌دهد. رنگ سبز را می‌توان به راحتی در اطراف نوزاد، کودک و نوجوان استفاده کرد. هنگامی که از رنگ سبز در محیط کودک استفاده می‌شود؛ کمک می‌کند تا راحت‌تر و آرام‌تر بخوابند. می‌توان از آن در اتاق نوجوانان برای موفقیت در جامعه استفاده کرد. درصورتی که نیاز به انرژی بیشتری دارید؛ از رنگ سبزی که دارای زرد بیشتری است و اگر نیاز به آرامش بیشتری دارید؛ از رنگ سبز دارای آبیِ بیشتر استفاده کنید.
5. نارنجی
نارنجی نرمتر و آرام‌تر از قرمز است و با همراه داشتن انرژی رنگ زرد؛ نماد شادی، معاشرت و برون گرایی است. ایده‌آل‌ترین رنگ برای مقابله با خستگی است. انعکاس گرما، اشتها آوری و تحرک دارد و به شما کمک می‌کند صبح راحت‌تر بیدار شوید. وقتی قرمزی آن کم است، انرژی آن ممکن است کاهش یابد. این رنگ برای استفاده در محیط کودکان درونگرا با مشکلات اجتماعی ایده‌آل است. از نظر نمادین، نارنجی نشان دهنده اعتماد به نفس، استقلال و کمی رقابت است. اگر در خانه اتاق بازی هم وجود دارد و فرزندانتان در آنجا با دوستانشان وقت می‌گذرانند، به راحتی می‌توانید از رنگ های نارنجی برای طراحی این اتاق استفاده کنید.
6. بنفش
بنفش ترکیبی از قرمز و آبی است که مخالف یکدیگر هستند. پس این رنگ خنثی با اینکه حاوی ظرافت و غنا در طیف‌های مختلف است؛ اما می‌تواند هرازگاهی آزاردهنده باشد.
بنفش خلاقیت مغز را تحریک می‌کند؛ خاصیت تسکین دهنده دارد و رنگی مناسب برای کودکان است. می‌توان از آن به راحتی در اطراف نوجوانان استفاده کرد، به ویژه برای کودکان پیش دبستانی که فعالیت‌هایی را انجام می‌دهند که نیاز به خلاقیت یا کمک به مهارت‌های تحصیلی دارد. از آنجایی که به آرامش جسمی و روحی نیز کمک می‌کند، رنگ بنفش و مشتقات آن را می‌توان به راحتی در اتاق کودک پرتحرک استفاده کرد. اما به یاد داشته باشید که ترکیب نکردن این رنگ با دیگر رنگها و استفادهی زیاد از این رنگ در فضا، موجب حس دلهره و افسردگی می‌شود.
7. صورتی
صورتی که از ترکیبی از قرمز و سفید تشکیل شده است، از نظر جسمی بر ما تأثیر مثبت می‌گذارد. آرامش بخش و گرم است. قرمز تنها رنگی است که رنگ روشن آن نام جداگانه ای دارد. رنگهای دیگر به عنوان سبز روشن، آبی روشن نامیده می‌شوند. صورتی از نظر روانشناسی رنگی بسیار قوی است و نشان دهنده تداوم گونه، زایندگی و زنانگی است. خواص بسیار آرام بخش دارد. استفاده از رنگ صورتی بیش از حد می‌تواند خسته کننده و طاقت فرسا شود. استفاده از رنگ صورتی در اتاق کودکان ترسو و گوشه‌گیر مناسب نیست؛ زیرا این رنگ پرانرژی و شجاعت بخش نیست و می‌تواند درون گرایی بیشتری در چنین کودکانی ایجاد کند. در اتاق کودکان فعال و پرانرژی می توان به راحتی از صورتی با درصد کمتر قرمز استفاده کرد. همچنین صورتی موجب رویا پردازتر شدن کودکان می‌شود.
8. قهوه‌ای
قهوه‌ای از رنگهای قرمز، زرد و مشکی تشکیل شده است. به اندازه مشکی عمیق است؛ اما کمی نرمتر و گرم‌تر است. این گرما را از قرمز و زرد می‌گیرد. رنگی است که به طبیعت و جهان اتلاق می‌کند. قوی، قابل اعتماد، گرم و مثبت است.
به راحتی می‌توان از آن مخصوصا در اتاق نوجوانان استفاده کرد (اما نه به عنوان رنگ اصلی). به ایجاد احساس مسئولیت و محافظت در نوجوانان کمک می‌کند. قهوه‌ای تأثیر مثبتی بر روابط خانوادگی و دوستانه در میان نوجوانان دارد. همچنین باعث آرامش می‌شود. رنگی است که بی‌قراری نوجوانان را آرام می‌کند و به آنها کمک می‌کند تا واقع‌گراتر باشند. برای رسیدن به موفقیت در تحصیل و آرامش همزمان می‌توانید از این رنگ در کنار رنگ زرد در فضای اطراف کودک استفاده کنید. از آنجایی که باعث ایجاد احساس اعتماد به نفس می‌شود، می‌توانید اثر آرامش‌بخش آن را نیز مشاهده کنید.
با اینکه تاثیر روانشناسی رنگها در کودک بسیار زیاد است اما باید بدانید که نقاشی‌های بچه‌ها و رنگ‌هایی که آنها در رنگ‌آمیزی استفاده می‌کنند نیز، تا حد زیادی بیانگر احساسات لحظه‌ای آن‌هاست.
در ادامه به بررسی روانشناسی رنگها در نقاشی کودک میپردازیم:
تفسیر نقاشی با استفاده از روانشناسی رنگها در کودک
کودکان از همان سال‌های ابتدائی زندگی، قلم به دست می‌شوند تا اشکال مفهوم یا نامفهومی را بر کاغذ بکشند. اما آیا می‌دانستید که این اشکال و رنگهای استفاده شده برای ترسیم آنها دارای مفهومی هستند و احساسات، تجربیات و شخصیت کودک را پدیدار می‌کنند؟ در ادامه به بررسی رنگهای استفاده شده در نقاشی‌های کودکان و مفهوم هریک براساس روانشناسی رنگ خواهیم پرداخت. همچنین توصیه می‌کنیم اگر از خواندن این مطالب لذت بردید؛ به اینستاگرام نورولند سر بزنید و مطالب مفیدی را برای تربیت صحیح کودک و افزایش هوش کودکتان بیاموزید.
به طورکلی روانشناسی رنگ در نقاشی‌های کودکان نشان می‌دهد که استفاده از رنگهای گرمِ بیشتر در نقاشی‌ها از انرژی و شادی‌های کودک الهام می‌گیرد. در حالیکه استفاده از رنگهای سردتر در نقاشی‌ها نمادی از بخش‌های ناراحت کننده‌تر زندگی کودک است.
قرمز: استفاده از این رنگ در سال‌های ابتدائی زندگی کودک به دلیل اینکه توجه بیشتری به خود جلب می‌کند، طبیعی‌ست اما با افزایش سن کودک، استفاده از رنگ قرمز در نقاشی‌ها نشانگر پرخاش‌جویی است. کودکانی که از رنگ قرمز در نقاشی‌ها استفاده می‌کنند؛ احساسات خود را با شدت بیشتری بیان می‌کنند.
صورتی: این رنگ صلح جویی کودک را نشان می‌دهد و کودکی که از آن زیاد استفاده می‌کند به دنبال میانجی‌گری و حل مشکلات دیگران است.
بنفش: استفادهی زیاد از حد از رنگ بنفش بیانگر تضاد در روش تربیتی والدین بوده و اضطراب کشیدن کودک را نشان می‌دهد.
آبی: روانشناسی رنگ نشان می‌دهد که استفادهی بیش از حد کودکان از این رنگ، نشانگر انفعال و صلح‌جویی افراطی است. کودکی که از آبی زیاد استفاده می‌کند؛ عموما به دلیل ترس از طرد شدن، احساسات خود را بیان نمی‌کند و از دیگران تبعیت دارد.
سبز: این رنگ بیشتر مورد توجه کودکانی است که اضطراب جدایی دارند. و نیاز به حمایت را نشان می‌دهد.
زرد: کودکی که بیش از حد از رنگ زرد استفاده می‌کند، نیاز دارد تا احساسات تلنبار شده‌ی خود را بیان کند.
سیاه: ترس، غم و ناامیدی کودک را به نمایش می‌گذارد.
خاکستری: کودکی که از خاکستری به عنوان رنگ غالب استفاده می‌کند؛ نیاز به فضایی برای بیان راحت‌تر احساسات خود دارد.
نارنجی: کودکان معمولا خاطرات خوش خود را با این رنگ نشان می‌دهند. اما استفادهی افراطی از نارنجی، نشانگر نیاز به رشد و شکوفایی بیشتر در کودک و همچنین عدم آرامش او است.
به یاد داشته باشید که برای تحلیل صحیح نقاشی کودک براساس روانشناسی رنگها، باید او را در حین نقاشی کردن به حال خود بگذارید و بعد از اتمام نقاشی او از خودش بخواهید تا آنچه را کشیده برای شما توصیف کند. سپس رنگهای استفاده شده را با مطالب بالا مقایسه کنید تا به نتایج جالبی دست پیدا کنید. تفسیر نقاشی کودکان با استفاده از مقاله لینک شده بسیار ساده خواهد بود.
ذکر این نکته در این بخش خالی از لطف نیست که اگر کودک شما تمایلی به کشیدن نقاشی بر روی کاغذ ندارد، یا از همراه داشتن همیشگی وسایل نقاشی خسته شده‌اید؛ بازی نقاشی نورولند حلال مشکل شماست.
سخن پایانی
همانطور که در این مقاله ذکر شد، تاثیر رنگ بر روان کودک بسیار حائز اهمیت است. بنابراین سعی کنید در انتخاب لوازم و وسایلی که به کودک مرتبط می‌شود بیشتر این نکته را مدنظر قرار دهید و بر اساس روحیات و خلق و خوی کودک، رنگ مناسبی را انتخاب کنید. رنگ خاصی هست که دوست دارید در مورد آن اطلاعات بیشتری داشته باشید اما در این مقاله به آن پرداخته نشده است؟ برایمان بنویسید تا در مقالات بعدی در مورد آن رنگ صحبت کنیم.
[…] و شخصیت او پی برد. برای تفسیر نقاشی فرزندتان از این لینک کمک […]
[…] تحلیل رنگهای نقاشی کودکان می‌توانید سری به مقاله روانشناسی رنگ در نقاشی کودکان […]