فواید بازی برای کودکان

بازی‌ها در کودکی نقش مهمی ‌در تمام سنین رشد کودک بازی میکنند و در میزان یادگیری و هوش کودک تاثیر گذار هستند. شاید فکر کنید که سرگرمی، تمام آن چیزی است که از فواید بازی کودک به شما می‌رسد، اما اینگونه نیست.

در این مقاله‌ی نورولند قصد داریم تا فواید بازی کودک و تاثیرات آن بر رشد کودک و همچنین تقویت مهارت‌های مختلف را بررسی کنیم. پس تا انتها با ما همراه باشید. در همین ابتدای مقاله هم توصیه می‌کنیم برای اینکه والد آگاهی باشید و بیشتر با بازیهای تقویتی برای کودکتان آشنا شوید به اینستاگرام نورولند مراجعه کنید.

تنوع در بازی‌های کودکان

کودکان هم مانند بزرگترها هر یک توان خاصی دارند – چه از لحاظ جسمی‌و چه از لحاظ روانی – در بازی‌های کودکان، خصیصه ای به نام تنوع، بسیار مشاهده می‌شود. کودکان زود دل می‌بندند و زود هم فراموش می‌کنند. این موضوع کاملاً بارز است که همه کودکان به یک روش و نوع، بازی نمی‌کنند. تنوع در بازی‌های کودکان می‌تواند ناشی از این باشد:

تفاوت‌های فردی، درجه تندرستی و سلامتی، سطح رشد جسمی‌حرکتی، میزان بهره هوشی، نوع جنسیت، نوع محیطی که در آن پرورش یافته اند، وضعیت اجتماعی و اقتصادی عامل جغرافیایی، میزان اوقات فراغت و وضعیت وسایل و امکانات بازی.

نقش و فواید بازی برای کودکان را نمی‌توان نادیده گرفت. بازی‌های پر تحرک کودک خود را محدود نکنید، با این کار نه تنها جلوی رشد فکری او را می‌گیرید، بلکه رشد جسمی‌او را هم مختل می‌کنید.

فواید بازی برای کودکان:

• بازی کردن قوه تخیل او را تقویت می‌کند.
• بازی مهارت‌های اجتماعی او را ارتقا می‌بخشد.
• بازی رشد جسمانی او را افزایش می‌دهد.
• بازی به کودک کمک می‌کند تا هیجان خود را تخلیه کند.

بازی کردن می‌تواند بر شخصیت کودک تاثیر گذار باشد به این صورت که :

زمانی که کودک در پی نیازهای غریزی خود رها می‌شود، ساز و کارهای درونی و بیرونی او همه فعال می‌شوند، آرامش درونی پیدا می‌کنند، تمرکز می‌کنند و فکرش را به کار می‌اندازد و خلاقیتش را بروز می‌دهد.

آرامش کودک از او شخصیتی سالم و خوش بین و آینده نگر می‌سازد.

وقتی تمرکز می‌کند، قدرت برنامه ریزی و سیاست گذاری را تمرین می‌کند. کودکانی که تمرکز را یاد بگیرند در بزرگی مدیرانی بزرگ و موفق خواهند شد.

در زمینه آموزش بازی در کنار سرگرمی کودک، موجب رشد مهارت‌های او نیز می‌شود.

زمانی که می‌اندیشد به راهکارهای بلند مدت، میان مدت و کوتاه مدت دست پیدا می‌کند.

هرزمان کودک در تنهایی خود بازی کند، خود به خود بر زمان و کار و امکاناتش مدیریت می‌کند و زیرا به تکرار گرفتار می‌شود و از تکرار خسته می‌شود، می‌کوشد راه‌های دیگری برای بازی پیدا کند.

هرگاه با دیگران بازی کند از روابط خانوادگی تا اجتماعی همه را می‌آزماید، ولی گاهی مادران محافظه کار، به دلیل حساسیت‌های بی مورد جلوی این تجربه‌ها را می‌گیرند.

به طور کلی 3 نوع بازی داریم:

بازی فردی:

 کودک تا قبل از 2 سالگی به تنهایی بازی می‌کند. ساعت‌ها با یکی از اعضای بدنش یا یک اسباب بازی مشغول می‌شود و به همسالان یا بزرگسالان برای بازی نیازی نمی‌بیند. عمدتا بازی‌های کودک در این سن، به صورت اکتشافی است.

به این معنی که کودک نسبت به بدن خود و محیط اطرافش بسیار کنجکاو است و کشف نقاط مختلف خانه و سرگرم شدن با وسایل مختلف که در گوشه و کنار خانه وجود دارند برای او یک بازی به حساب می‌آید. نکته مهم این است که کودک را به خاطر اکتشافاتش سرزنش نکنید تا حس کنجکاوی او سرکوب نشود.

بازی موازی:

از سن 2 تا 3 سالگی کودک به بازی موازی می‌پردازد. بازی موازی به این گونه است که دو کودک در فاصله 50 سانتی‌متری یا کمتر و بیشتر هر دو به یک بازی (مثلا ماشین بازی) مشغول هستند.

گاهی به یکدیگر نگاه می‌کنند و اسباب بازی‌های خود را با هم عوض می‌کنند، ولی هیچ ارتباط دیگری با هم ندارند. به اصطلاح کنار هم بازی می‌کنند، ولی با هم بازی نمی‌کنند.

بازی دیگر در این سن بازی نمادی ساده است. به این معنی که کودک مثلا یک خیار را جلوی گوش خود می‌گیرد و شروع به حرف زدن می‌کند، گویی آن خیار یک تلفن است و بعضی مواقع همان خیار را کنار گوش شما می‌گیرد و با ایما و اشاره به شما می‌فهماند که با آن صحبت کنید. این بازی‌های نمادی آغاز شکل گیری قوه تخیل و خلاقیت است.

بازی اجتماعی:

کودک بعد از 3 سالگی با همسالان خود همبازی می‌شود. هنگام بازی دائم با آنها در تعامل است و تنها در این سن کودک قادر به انجام بازی‌های مشارکتی و دسته جمعی خواهد بود و هنگام بازی با مفاهیمی‌مانند رعایت نوبت و برد و باخت آشنا خواهد شد.

به همین دلیل است که در این سن وجود همبازی برای کودک اهمیت دارد؛ خواه این همبازی خواهر و برادر یا دوست مهد کودک یا … باشد، کودک نیازمند آنها است. پس باید از این سن شرایطی برای او فراهم کرد تا بتواند با همسالانش ارتباط برقرار کند.

نقش و فواید بازی برای کودکان در رشد اجتماعی کودک :

از طریق بازی است که کودک شهامت ورود به اجتماع را پیدا می‌کند و می‌آموزد که چگونه می‌توان در زندگی اجتماعی مسئولیت پذیر باشد. همچنین روش‌های مختلف مبارزه با مشکلات و پیدا کردن راه حل مشکلات را می‌آموزد. به‌ طور‌ کلی بازی مزیت‌های زیر را از لحاظ رشد اجتماعی در پی دارد:

• سبب ارتباط کودک با محیط بیرون می‌شود و دنیای اجتماعی او را گسترش می‌دهد.
• باعث شکوفایی استعدادهای نهفته و بروز خلاقیت در کودک می‌شود.
• همکاری، همیاری و مشارکت کودک توسعه می‌یابد.
• آشنایی کودک با رعایت اصول و مقررات.
• کودک رقابت را می‌آموزد و شکست را به‌ طور واقعی تجربه می‌کند.
• کودک قدرت ابراز وجود پیدا می‌کند و از ترس، کم رویی و خجالت بیهوده رها می‌شود.
• کودک چگونگی حمایت از افراد ضعیف را می‌آموزد.

غلبه بر استرس

کودکان هرچقدر که بزرگتر می‌شوند با رویدادهای مختلفی از جمله فشار همسالان، مسائل عاطفی و دوستانه و با استرس درس و نمره مواجه هستند. بازی به کودکان می‌آموزد که چگونه با فشارهای متفاوت و انواع استرس کنار بیایند و دوباره تعادل را در زندگی شخصی خود برقرار کنند. با کسب این هنر و مهارت آنها همواره در زندگی قادر خواهند بود تا راهی سازنده و سالم برای غلبه بر استرس بیابند.

ارتباط بازی با رشد جسمی ‌و ذهنی کودک

بازی همچنین در رشد حرکتی و هماهنگی حسی ـ حرکتی کودکان نقش به سزایی دارد که به برخی از مهم ترین نقش‌ها شامل :

• باعث رشد هماهنگ دستگاه‌ها و اعضای بدن می‌شود.
• سبب تقویت حواس کودک می‌شود.
• نیرو و انرژی بدن را به بهترین شکل مصرف می‌کند.
• کودک نسبت به توانمندی‌های فکری و بدنی خود آگاهی پیدا می‌کند.

بازی به عنوان وسیله ای مطمئن برای رشد کودکان، عضلات را نیرومند می‌کند، استخوان‌ها را محکم و استوار می‌کند و بالاخره باعث تقویت حواس پنجگانه به خصوص حس بینایی می‌شود.

بازی سبب افزایش شادی و نشاط کودک می‌شود:

شاید برای برخی والدین کشف استعدادها و توانایی‌های هوشی کودکان چندان مهم نباشد اما قطعا شادمانی و نشاط کودک از اهمیت زیادی برخوردار است. بازی سبب شادمانی و نشاط کودکان می‌شود. آنها از بازی‌های مورد علاقه خود، در حیاط لذت فراوان می‌برند. شادی و شادمانی هدیه دوران کودکی برای بچه‌هاست، نباید این احساس را در کودکان دست کم گرفت. اگر کودک زمینه درستی از احساس شادی و خوشبختی نداشته باشد، در دوران بزرگسالی هم هیچگاه آن را به خوبی حس نخواهد کرد.

جایگاه آموزشی بازی و نقش اسباب بازی در رشد کودکان

امروزه حتی آموزش‌های درسی را از طریق بازی به کودکان می‌آموزند. به عبارتی، در کنار آموزش‌های مستقیم، کودک از طریق بازی کودکانه با انواع مختلف اسباب بازی حتی با دانلود بازی موبایلی کودک ، موفق به آموزش و شناخت رنگ‌ها، شکل‌ها، اندازه‌ها، اجناس و اشیاء و اهمیت آنها می‌شود. بازی به کودک کمک می‌کند تا دنیایی را که در آن زندگی می‌کند؛ بشناسد، بفهمد، لمس و حس و بالاخره کنترل کند و میان واقعیت و خیال تفاوت قائل شود.

وظایف والدین در تاثیر و فواید بازی برای کودکان

برای هر پدر و مادری و یا هر فردی که با کودکان سر و کار دارد دانستن و رعایت نکاتی در مورد بازی‌های کودکان لازم و ضروری است. این نکات شامل :

• به کودک حق انتخاب نوع بازی داده شود.
• به بازی بچه‌ها اهمیت بدهید. چرا که تمام زندگی کودک در بازی شکل واقعی به خود می‌گیرد.
• توجه داشته باشید که تجربه‌های زندگی کودک از طریق بازی شکل می‌گیرد.
• مراقب باشید که محیط بازی موجب آسیب جسمی، فکری و یا روانی کودک نشود.
• بازی برای کودک به منزله کار محسوب می‌شود و کار برای او به منزله بازی.
• هر چه بیشتر با کودک بازی کنید، بیشتر یاد می‌گیرد که چگونه با دیگران رفتار کند.
• بازی در کودکان موجب رشد و تحول می‌شود.
• کودکان از طریق بازی، خلاقیت‌های خود را شکوفا می‌کنند.
• بازی باید حالت طبیعی داشته باشد نه تصنعی زیرا در آن صورت کودک آن را برای خود دشوار و سنگین خواهد دانست.
• بازی در تربیت احساسات کودک تأثیر زیادی دارد.
• بازی به کودکان امکان می‌دهد که نسبت به افراد محیط جهان و طبیعت پیرامون خود شناخت کافی پیدا کنند.
• بازی منبع غنی آموزشی برای کودک به حساب می‌آید.
• از محدود کردن کودک در هنگام بازی بپرهیزیم و برای تمام کردن بازی از امر و نهی کردن جداً خودداری کنید.

پرسش و پاسخ