تحلیل و بهبود هوش کودک به روش گاردنر

هوش یکی از مفاهیم پیچیده‌ای است که همیشه در طول تاریخ سر آن بحث‌های مختلفی شکل گرفته است. برخی از محققانی مانند گاردنر معتقدند که مفهوم هوش یک چیز کلی است که بر اساس تجربه و کسب مهارت‌های مختلف به دست می‌آید و چیزی به نام کودک باهوش نداریم.

نظریه‌های متعدد و البته گوناگونی پیرامون موضوع هوش کودک وجود دارد. اما حدود 20 سال پیش و در سال 1999 میلادی شخصی به اسم هاوارد گاردنر نطریه‌ای به نام هوش‌ هشتگانه گاردنر را مطرح کرد. گاردنر یک روانشناس متخصص است که به گفته‌ی خودش سال‌ها برای این نظریه زحمت کشیده است. در ابتدا تعداد قابل توجهی از محققان نظریه او را اشتباه دانستند و آن را رد کردند. اما سرانجام گاردنر با استدلال‌های خود توانست جمعی از این افراد را با خود همراه و به نوعی نظریه خود را اثبات کند.

گاردنر در نظریه‌ی خود هوش را یک مفهوم کلی درنظر نمی‌گیرد و معتقد است که هوش انواع مختلفی دارد که در طول زندگی قابلیت بهتر شدن را دارد. در نظر او، هرکدام از دسته‌بندی‌های هوش در بدو تولد سطح یکسانی ندارند و به همین خاطر است که کودکان ویژگی‌های گوناگونی دارند. البته تمامی دسته‌بندی‌ها را می‌توان بهبود بخشید و انواع کودک باهوش را پرورش داد.

در این مقاله تصمیم گرفتیم که به بررسی هوش و ویژگی کودک باهوش بپردازیم و در انتها به سوال تعداد زیادی از والدین یعنی «چگونه کودک باهوش داشته باشیم»، پاسخ دهیم. پس تا انتها همراه نورولند باشید.

انواع هوش کودک بر اساس مدل هوش گاردنر

در ابتدا لازم است که دسته‌بندی‌های هوش گاردنر را بشناسیم. گاردنر هوش را شامل 8 دسته می‌داند که آن را هوش هشتگانه می‌نامد. هر کودک می‌تواند در ابتدای تولد خود در هرکدام از این دسته‌بندی‌ها، عملکرد متفاوتی داشته باشد. البته با انجام تمارین مختلف، تقویت این هوش‌ها نیز ممکن است. کودکی که در هرکدام از هوش هشتگانه گاردنر، عملکرد خوبی داشته باشد را می‌توان کودک باهوش نامید. به علاوه باید بدانید هر یک از انواع هوش گاردنر که کودک شما در آن ضعیف است؛ قابل تقویت هستند.

هوش منطقی، ریاضی

هوش منطقی یا به بیان دیگر هوش ریاضی، با توانایی حل مسئله، قدرت فهم الگوها و مفاهیم ریاضی مرتبط است. این نوع هوش با اعداد و ارقام سروکار دارد. بچه‌هایی که هوش منطقی بالایی دارند، معمولا دوست دارند سر از کار هر وسیله‌ای درآورند و چگونگی کارکرد آن را متوجه شوند. در فعالیت‌های ذهنی، به ویژه بازی با اعداد قوی‌تر عمل می‌کنند. کودک باهوش این دسته، علاقه به دسته‌بندی کردن و شمارش وسیله‌های مختلف دارد.

بسیاری از خانواده‌ها هوش ریاضی را از تمامی هوش‌ها مهم‌تر می‌دانند. دلیلش هم احتمالا این است که در مدرسه، کودکانی که در این هوش عملکرد بهتری دارند، راحت‌ به چشم می‌آیند و در دروسی مثل ریاضی، عملکرد بهتری دارند. اما برتری قائل شدن برای هوش‌ها، کاملا اشتباه است.

هوش زبانی، هوش کلامی کودک

هوش کلامی همانطور که از نامش پیداست، به صحبت کردن مرتبط می‌شود. معمولا بچه‌هایی که هوش کلامی خوبی دارند، نسبت به سایر هم‌سن‌های خود بیشتر و بهتر صحبت می‌کنند. به قصه گوش دادن و قصه گفتن علاقه‌ی زیادی دارند و جواب‌ سوال‌های خود را سعی می‌کنند از کتاب پیدا کنند. گاهی اوقات هم در نقش معلم دوست دارند که چیزی را به دوستان خود یاد دهد.

هوش فضایی گاردنر

هوش فضایی، به توانایی درک مفاهیم و اشکال سه‌بعدی و طراحی و هنر بسیار ارتباط دارد. کودکی که هوش فضایی خوبی داشته باشد، احتمالا در آینده هنرمند خوبی هم خواهد شد. این بچه‌ها معمولا جزئی‌نگرتر از افراد دیگر هستند.

کودک باهوش این دسته در تصویرسازی، طراحی، کارهای گرافیکی و انیمیشن عملکرد خوبی را می‌تواند از خود به جای بگذارد. این کودکان را می‌توانید ساعت‌ها با رنگ و نقاشی و عکس سرگرم کنید. آن‌ها قادرند که هرچیزی که در ذهن خود تصور می‌کنند را به تصویر بکشند. همچنین توانایی حل پازل و معماها را هم دارند. برای تقویت این مهارتها بازی موبایلی نورولند بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

هوش موسیقیایی

هوش موسیقیایی، نوعی از هوش گاردنر است که توسط آن ریتم را بهتر متوجه می‌‌شوند. کودکانی که از هوش موسیقیایی قوی برخوردارند از همان ابتدا ریتم‌ها را به خوبی درک می‌کنند. این کودکان شعرها را به راحتی حفظ می‌کنند. کودکانی که در این نوع هوش خوب عمل می‌کنند، کسانی هستند که در آینده می‌توانند یک موسیقی‌دان یا خواننده‌ی فوق‌العاده شوند. در کودکی معمولا شعرها را بلند بلند می‌خوانند و از تکرار آن لذت می‌برند.

هوش جنبشی، حرکتی

هوش حرکتی، جنبشی، مربوط به قابلیت‌های حرکتی و جسمانی است. کودکان باهوش این دسته‌بندی، جنب و جوش زیادی دارند و به اصطلاح یک جا نمی‌توانند بنشینند. برخی از خانواده‌ها به جای اینکه از وجود چنین هوشی در فرزند خود خوشحال باشند و به او کمک کنند تا آن را تقویت کند، کودک خود را متهم به بیش‌فعالی می‌کنند و از جنب و جوش فرزند خود گله‌مند هستند.

کودک باهوش در دسته‌ی جنبشی، حرکتی معمولا به بازی‌های حرکتی مثل کشتی گرفتن، راه رفتن لبه‌ی جدول، قایم باشک و… علاقه دارند. در زمان حرف زدن هم معمولا از دست و پای خود استفاده می‌کنند و دائم آن‌ها را تکان می‌دهند. این هوش یکی از انواع هوش کودک است که به کودکان کمک می‌کند تا در آینده راحت‌تر ورزشکار شوند.

هوش درون فردی کودک

هوش درون فردی یکی‌از انواع هوش هشتگانه گاردنر است که در واقع آگاهی از احساسات، عواطف و هیجانات خود است و توانایی جداسازی، شناسایی و به کارگیری آنها به عنوان وسیله‌ای برای درک رفتارها را شامل می‌شود. شکل اولیه این هوش شامل استعداد، تشخیص، احساسات خوشایند یا ناخوشایند و براساس آن تصمیم گرفتن در یک موقعیت است.

در بالاترین سطح هوش درون فردی، فرد می تواند مجموعه‌ای از احساسات متمایز را شناسایی و نمادگذاری کند. این هوش به کودک شما کمک می کند تا به دقت به درون خود بنگرد و ببیند که چه توانایی‌هایی دارد. علاوه بر آن این هوش به افراد کمک می‌کند تصمیم بگیرند که چه روشی را در زندگی انتخاب کنند. البته این هوش در سنین بزرگسالی بیشتر به کار افراد می‌آید، اما شناسایی چنین هوشی در کودکی می‌تواند مسیر زندگی او را تغییر دهد.

هوش برون فردی کودک یا هوش اجتماعی

کودکانی که دارای هوش بین فردی بالایی هستند، معمولا قادرند با افراد مختلف تعامل و ارتباط خوبی برقرار کنند. کودک باهوش این دسته‌بندی اغلب شنونده‌ای خوب، همدل و سازگارند و در بین دوستان به افرادی صلح‌جو شهرت دارند یا مربیان از آنان به عنوان کودکانی اجتماعی یاد می‌کنند. این کودکان می­توانند احساسات افراد را به خوبی درک کنند. همچنین در کنار دیگر همسالان به خوبی ارتباط برقرار کرده و لذا دوستان زیادی دارند و در گروه معمولا نقش رهبر و مدیر گروه را بر عهده دارند. آنها بازی‌ها و کارهای گروهی را بر بازی‌های انفرادی ترجیح می‌دهند. این هوش که هوش هیجانی کودک نیز نامیده می‌شود؛ از هوش‌های مهم کودک است.

کودکانی که در این دسته قرار می‌گیرند، شخصیتی برونگرا دارند و تمایل زیادی به دوست شدن با افراد هم‌سن خود دارند.

هوش طبیعت‌گرای گاردنر

کودکی که هوش طبیعت‌گرای قوی داشته باشد، به طبیعت و حیوانات علاقه‌ی فراوانی دارد. آن‌ها از حیوانات نه تنها نمی‌ترسند بلکه بازی کردن با آن‌ها را دوست دارند. معمولا کودکی که هوش طبیعت‌گرا داشته باشد، علاقه‌ی زیادی به طبیعت‌گردی و حضور در فضای باز دارد و ممکن است دائم از شما بخواهد که او را به پارک ببرید. احتمال دارد که تعداد زیادی سنگ، صدف یا اجسامی از این دست جمع کنند. این افراد معمولا حامی محیط زیست و جانوران می‌شوند.

چگونه کودکی باهوش داشته باشیم؟

شاید این سوالی باشد که ذهن بسیاری از والدین از جمله شما را به خود مشغول کرده باشد. در پاسخ به این سوال باید گفت که در ابتدا مهم است هوش ذاتی فرزند خود را بشناسید. مثلا اگر فرزند شما در هوش جنبشی، حرکتی سطح بالایی دارد، اما در هوش ریاضی و زبانی ضعیف است، به زور با او تمرینات مربوط به این دو گروه را کار نکنید. زیرا انجام فعالیت‌های مربوط به هوش جنبشی او را بهتر می‌تواند در مسیر موفقیت قرار دهد.

کودک باهوش یک مفهوم کلی است که در باورهای مردم به صورت اشتباه جا افتاده است. همه‌ی کودکان باهوش هستند، فقط کافیست زمینه‌ای که در آن باهوش هستند را پیدا کنیم و برای رشد آن تلاش کنیم. البته که مسائل مربوط به دیگر هوش‌ها هم در زندگی آن‌ها تاثیرگذار است، اما اینکه بخواهید تمرکز خود را روی آن‌ها بگذارید کار درستی نیست. بهتر است که هوش قوی او را قوی‌تر کنید و با انجام تمارین مربوطه، نقاط ضعف او در دیگر دسته‌بندی‌ها را هم برطرف کنید. یکی از بهترین راهکارها استفاده از بازی‌هایی است که نقاط قوت و ضعف کودک را شناسایی و به تقویت آن می‌پردازد. تانی در بازی نورولند به کودک شما کمک می‌کند که این کار را انجام دهید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم برای اینکه کودک باهوشی تربیت کنید اینستاگرام نورولند را دنبال کنید و از راهکاری مفیدی که ارائه می‌کند استفاده کنید.

سخن پایانی

شاید بهتر باشد که برای کودکان تصمیماتی که خودمان دوست داریم را نگیریم. اگر ما فکر می‌کنیم هوش ریاضی خوب است، نباید آن را برای کودکمان هم اجرا کنیم. دسته‌بندی‌های هوش، هیچ برتری نسبت به یکدگیر ندارند. فقط کافیست که آن دسته‌ای که فرزند شما در آن بهتر است را پیدا و آن را تقویت کنید تا کودکتان در مسیر درستی قرار بگیرد.

در این مقاله سعی کردیم تا به سوال همیشگی والدین درباره‌ی باهوش شدن بچه‌ها پاسخ بدیم و در نهایت هم به شما اطلاعاتی را درباره‌ی هوش و دسته‌بندی‌های آن بدهیم. امیدواریم که از این مطلب استفاده کرده باشید و حتما نظرات خود را برای ما بنویسید.