آموزش حروف الفبای فارسی با 21 بازی آموزشی کودکانه 

اهمیت یادگیری خواندن و نوشتن در سنین کودکی به قدری بالاست که آموزش حروف الفبای فارسی به کودکان از اصلی‌ترین دغدغه‌های همه والدینی که کودک 4 تا 7 ساله دارند؛ است. به همین دلیل در این مقاله نورولند به معرفی چندین بازی آموزشی کودکانه فارسی مختلف خواهیم پرداخت که به آموزش حروف الفبا با بازی و تقویت مهارت خواندن و نوشتن در کودکان کمک می‌کند.

یاد گرفتن خواندن و نوشتن و مسائل مربوط به آموزش زبان فارسی به کودکان، مانند کلمه سازی، جمله سازی و شناخت حروف از جمله مهارت ضروری برای کودکان است که با استفاده از بازی‌های زیر مستقیما تقویت خواهند شد:

بازی های آموزشی کودکانه فارسی این مقاله در 5 بخش آموزش حروف الفبا با بازی، آموزش کلمه سازی با بازی، آموزش جمله سازی با بازی، بازی تقویت املا نویسی کودکان و بازی تقویت انشانویسی کودکان تفکیک شده‌اند تا با دیدن آن‌ها بتوانید تمام مهارت‌های فارسی موردنیاز کودک خود را تقویت کنید.

توجه داشته باشید که شکل دیجیتالی تمام این بازی‌ها در اپلیکیشن نورولند در دسترس است که از طریق بخش زیر می‌توانید آن را دانلود کنید:

اپلیکیشن نورولند با بیش‌از 40
بازی برای تقویت مهارت کودکان

دانلود از کافه‌بازار

دانلود از مایکت

دانلود از گوگل پلی

الف- آموزش حروف الفبا با بازی

1- بازی پیدا کردن حروف مشابه در صفحه

روی یک برگه کاغذ حروف مختلفی را بنویسید. از هر حرف چند بار و بصورت پراکنده در صفحه قرار دهید. حرفی را مشخص کنید و از کودک بخواهید هرکجا حرفی که مشخص کرده‌اید را دید دور آن خط بکشد. این جزو تمرینات ابتدایی برای شناخت حروف است.

2- بازی با حروف الفبا برای تشخیص حالات مختلف یک حرف

از جمله بهترین روش‌های آموزش حروف الفبا با بازی، استفاده از شکل کلمات در حالات مختلف (اول کلمه- وسط کلمه- آخر کلمه) است. در این نوع بازی‌ها اشکال مختلفی از حروف یکسان مثل ب غیر آخر و ب آخر در میان اشکال و حروف دیگر پراکنده می‌شوند و کودک باید این حروف یکسان را پیدا کرده و انتخاب کند تا چشمش به دیدن آن‌ها عادت کرده و با آن‌ها آشنا شود.

این بازی آموزش حروف به شکل ماهی گیری با کشتی و در فضایی بسیار جذاب و سرگرم کننده، در اپلیکیشن نورولند وجود دارد.

3- شناخت حروف الفبا با بازیهای حسی

یکی از جذابترین بازیهایی که میتوانید برای شناخت حروف انجام دهید و کودکان هم با لذت آن را انجام دهند نوشتن حروف روی شن/ خاک/ سینی پر از آرد/ نمک یا … است. گاهی فاصله گرفتن از دفتر و مداد برای یادگیری تاثیر بی نظیری در کیفیت یادگیری کودکان دارد. این خلاقیت به کودکان کمک میکند که با شوق بیشتری به نوشتن حروف بپردازند. به کودک کمک کنبد تا با انگشتش روی شن یا آرد یا… حروف را بنویسید. بزرگتر و بزرگتر تا دقیقتر به خاطر بسپارد. این بازی را میتوانید با رنگهای مختلف گواش و ابرنگ با انگشت نیز انجام دهید.

4- بازی حدس کلمه با حروف

تکه کاغذهای مختلفی اماده کنید و روی هرکدام یک حرف بنویسید. انها را تا کنید. هر بار بصورت تصادفی یکی را بردارید و سعی کنید یک کلمه بگویید که با ان حرف شروع میشود. مثلا اگر کاغذی که باز کردید حرف آ بود- کلمه آدم را میتوانید بگویید. بعد از اینکه کلمه را گفتید نوبت نفر بعدی است که این کار را انجام دهد.
نکته مهم- اگر این بازی برای کودک سخت بود میتوانید به شکل بازی ۵ انجامش دهید.

5. بازی حدس کلمه با حروف (نسخه ساده‌تر)

مطابق بازی ۴ کاغذهایی با حروف مختلف اماده کنید.  اینبار به جای اینکه از کودک بخواهید کلمه ای با ان حرف بگوید- هر بار که حرفی را میخوانید خودتان چند کلمه بگویید که فقط یکی از آنها با حرف مورد نظر شروع شود و از کودک بخواهید که کلمه مورد نظر را تشخیص دهد. مثلا اگر حرف مشخص شده آ بود: بگویید “مادر- آهو- سبد” کلمه درست که با آ شروع میشود و کودک باید به آن اشاره کند آهو است.

6- بازی با حروف الفبا به شکل آینه‌ای

وارونه نویسی، قرینه نویسی یا آیینه‌ای نویسی حروف از جمله اختلالات نوشتاری رایج در کودکان است که در آن کودک حروف یا کلمات را از چپ به راست می‌نویسد. کلمات و حروف در این حالت طوری به چشم می‌آیند که انگار آن‌ها را جلوی آینه قرار دادیم. ولی برای حل این مشکل چه باید کرد؟ مشخصا بازی! بازی‌هایی مانند نوشتن و خواندن شکل آینه‌ای حروف به یادگیری شکل صحیح حروف و تشخیص آن از شکل آینه ای کمک می‌کند.

بازی زیر از جمله همین بازی‌هاست که شکل دیجیتالی آن نیز همانطور که در بخش بالایی ویدیو قابل دیدن است؛ در بازی نورولند وجود دارد. اگر فرزند شما حروف یا کلمات را قرینه نویسی می‌کند؛ حتما از این بازی‌ها کمک بگیرید:

این ویدیو و ویدیوهای آموزش بازی دیگر در اینستاگرام نورولند منتشر می‌شوند. توصیه می‌شود برای دیدن بازی‌های رایگان بیشتر حتما نورولند را در اینستاگرام دنبال کنید. 

7. بازی پرتاب توپ به سمت حروف

روی دیوار یا یک تخته، حروف الفبا را روی کاغذهای جداگانه بچسبانید. به کودک یک توپ کوچک بدهید و از او بخواهید توپی که در دست دارد را به سمت حرفی که شما می‌گویید پرتاب کند. این بازی هم مهارت‌های حرکتی و هم یادگیری حروف را تقویت می‌کند.

8. بازی حروف و اشیا در خانه

از کودک بخواهید که در خانه به دنبال اشیایی بگردد که با یک حرف خاص شروع می‌شوند. مثلاً برای حرف “ب” بگوید «بشقاب» یا برای حرف “ک” بگوید «کتاب». این بازی علاوه بر یادگیری حروف، کودکان را با محیط اطراف و اشیاء آشنا می‌کند.

9. بازی مسیر الفبا

روی زمین با نوار چسب یک مسیر درست کنید و در طول مسیر، حروف الفبا را قرار دهید. از کودک بخواهید که روی این مسیر قدم بزند و هر حرفی که زیر پایش است را نام ببرد. می‌توانید بازی را با کلماتی که با حروف مختلف شروع می‌شوند نیز همراه کنید. مثلاً «وقتی به حرف “ک” رسیدی، بگو “کتاب”».

10. بازی حروف را پیدا کن و بچسبان

روی یک کاغذ بزرگ، حروف الفبا را به ترتیب بنویسید. به کودک برچسب‌های حروف بدهید و از او بخواهید که برچسب هر حرف را روی حرف مشابه روی کاغذ بچسباند. این بازی هم سرگرم‌کننده است و هم باعث تقویت تطبیق حروف و یادگیری شکل آنها می‌شود.

11. بازی پرش روی حروف

روی کاغذهای رنگی حروف الفبا را بنویسید و آنها را روی زمین با فاصله قرار دهید. از کودک بخواهید که با هر پرش، روی حروف مشخصی بپرد. مثلاً «بپر روی حرف “ب”» یا «بپر روی حرفی که با آن کلمه “سیب” شروع می‌شود». این بازی همزمان هم مهارت حرکتی (پرش و تعادل) و هم یادگیری حروف را تقویت می‌کند.

12. بازی پیدا کن و بگو

یک حرف را نام ببرید و از کودک بخواهید در اطرافش اشیائی را پیدا کند که با آن حرف شروع می‌شوند. مثلاً «حرف “م” را پیدا کن، چی می‌بینی که با “م” شروع بشه؟» کودک ممکن است بگوید «میز» یا «مداد». این بازی را می‌توانید در حین راه رفتن در خانه، یا حتی بیرون از خانه (مثل پارک) انجام دهید.

13. بازی پازل حروف الفبای فارسی

یک کلمه ساده (مثل “سیب”) را به کودک بگویید و از او بخواهید حروف تشکیل‌دهنده آن کلمه را یکی‌یکی نام ببرد. مثلاً «کلمه “سیب” از چه حروفی تشکیل شده؟». بعد از مدتی که کودک با این بازی آشنا شد، می‌توانید کلمات پیچیده‌تری انتخاب کنید و حتی جای خالی حروف را بگذارید و از کودک بخواهید حروف گم‌شده را بگوید.

14. بازی تکرار حروف الفبا

یک حرف را انتخاب کنید و از کودک بخواهید یک کلمه که با آن حرف شروع می‌شود را چند بار تکرار کند. مثلاً برای حرف “پ” بگوید «پرتقال، پرتقال، پرتقال». با استفاده از این بازی، کودک با صداهای مختلف حروف و تلفظ درست آنها آشنا می‌شود و مهارت گفتاری‌اش تقویت می‌شود.

ب- آموزش کلمه سازی با بازی

15- بازی کلمه سازی با حروف درهم

بازی کلمه سازی با حروف درهم و دیگر بازی های کلمه سازی برای کودکان به تقویت مهارت زبان فارسی آن‌ها کمک زیادی می‌کند. در بازی ساخت کلمه با حروف درهم ریخته یک سری حروف به کودک داده می‌شود که سازنده یک کلمه خواهند بود. حالا کودک باید با این حروف کلمه را بسازد. کودک با استفاده از این بازی ترکیب حروف الفبا را می‌آموزد. 

ج- آموزش جمله سازی با بازی

16- بازی جمله سازی گویشی

در این بازی کافیست بدون استفاده از هیچ وسیله اضافی، یک کلمه به کودک بگویید و از او بخواهید تا یک جمله خنده دار با آن بسازد. سپس نوبت کودک است. او یک کلمه می‌گوید و شما جمله خنده داری با آن می‌سازید.

17- آموزش جمله سازی با بازی پازل کلمات

در این بازی، کلمات روی برگه کاغذ نوشته شده و مانند پازل بریده می‌شود. با حل این پازل، کودک می‌تواند یک جمله بسازد. با دانلود اپلیکیشن نورولند می‌توانید از 5 بازی جمله سازی مانند بازی جمله سازی لوله آب و لامپ و تعمیرکار استفاده کنید که همین شرایط را در قالب دیجیتال برای کودک فراهم می‌کنند.

د- تقویت املا نویسی کودکان با بازی

18- بازی آموزش املا با استفاده از انواع روش‌های املای خلاقانه

برای بازی کودکانه فارسی املای خلاقانه روش‌های مختلفی دارد که هریک در عین سرگرم کنندگی می‌توانند بسیار مفید باشند و نمرات درس املانویسی کودک را متحول کنند. در دو مقاله تقویت حافظه شنیداری در املا نویسی و تقویت حافظه دیداری در املا نویسی انواع روش‌های املانویسی خلاقانه را معرفی کردیم. اما در ادامه یک بازی املا نویسی جذاب به نام املای نخی را بررسی خواهیم کرد:

در این بازی شما یک کلاف نخ، یک کاغذ، قیچی و چسب به کودک می‌دهید و سپس چند فلش کارت حاوی شکل به او نشان می‌دهید. کودک باید اسم هر شکل را با نخ روی کاغذ بچسباند. تصویر زیر که از یکی‌از منابع این مقاله استخراج شده، شکل انگلیسی املای نخی را نشان می‌دهد:

حروف الفبا

19- تقویت املا نویسی کودکان با بازی بیا بنویسیم

در این بازی آموزشی کودکانه فارسی ساده و کاربردی، کافیست همراه با کودک به اطراف خود نگاه کنید (در خانه، بیرون از خانه و حتی در راه سفر) و نام چیزهایی که می‌بینید را بنویسید. هرکس زودتر 10 کلمه نوشت برنده است.

20- بازی قصه بگو

در این بازی آموزشی کودکانه فارسی شما یک موضوع به کودک می‌گویید و کودک قصه آن را می‌گوید. سپس خلاصه این قصه را می‌نویسد و برای شما می‌خواند ( برای کودکان کوچکتر که دایره لغات محدودی دارند؛ این خلاصه نویسی می‌تواند فقط به شکل کلمه هم باشد. مثلا اگر قصه درباره پدری است که با اسب برای خرید آب به بیرون می‌رود و بعد در باد و باران گیر می‌کند و در نهایت به خانه می‌رسد؛ خلاصه می‌تواند به این شکل نوشته شود: بابا- اسب- آب- باد- باران- آمد).

ه- تقویت انشا نویسی کودکان با بازی آموزشی کودکانه فارسی

21- داستان سازی تصویری

در بازی داستان سازی تصویری یک سری شکل به کودک نشان می‌دهیم و از او می‌خواهیم یک داستان بگوید که نام تمام این اشکال در آن باشد. برای این کار کافیست چند تصویر اینترنتی از اشیای مختلفی مانند ماشین، دختر، درخت، خانه به کودک نشان دهید. حالا او می‌تواند یک داستان مشابه این بسازد: دختر کوچولو با ماشین به خانه برمی‌گشت. او در راه خانه‌های مختلفی را دید و درخت‌ها را شمرد. 

سوالات متداول

نتیجه گیری

آموزش زبان فارسی با بازی برای کودکان یک عمر مفرح و مهم است. بنابراین اگر والد کودکی هستید که به زودی به مدرسه خواهد رفت یا مدرسه ای هست ولی می‌خواهید درس فارسی را با او دوره کنید؛ پیشنهاد می‌شود حتما از بازی‌های این مقاله کمک بگیرید. شما تا به حال از چه روش دیگری برای آموزش جمله سازی، کلمه سازی، املانویسی یا آموزش حروف الفبا با بازی استفاده کردید؟ تجربیات خود را با ما و دیگر والدین به اشتراک بگذارید.