با کودک لجباز خود درگیر هستید؟ لجبازی کودکان امری نسبتا شایع است و بسیاری از والدین با این مساله دست و پنجه نرم می‌کنند. لجبازی در ابتدای کودکی اشکالی ندارد اما باید مراقب بود با بزرگ‌تر شدن کودکان این رفتار در آن‌ها ادامه پیدا نکند. نحوه برخورد شما با کودک لجبازتان می‌تواند در کنترل و اصلاح این رفتار بسیار موثر باشد. ما در مقاله پیشین نورولند ضمن ارائه خصوصیات کودک لجباز راهکاریی برای مقابله با لجبازی کودکان را ارائه کردیم. در این مقاله نیز راهکارهایی دیگر برای کمک به والدین در برخورد با کودکشان ارائه می‌کنیم.
خصوصیات یک کودک لجباز
کودکان لجباز سوالات زیادی را مطرح می‌کنند، به نظر و عقیده خود پایبند هستند و آماده شنیدن سخنان شما نیستند. این چند مورد از مهم‌ترین خصوصیات کودک لجباز است. در ادامه به تعدادی دیگر از ویژگی‌های این کودکان اشاره می‌کنیم:.
- نیاز شدیدی به تصدیق و شنیدن دارند. بنابراین احتمالا اغلب مواقع مورد توجه شما قرار می‌گیرند.
- به شدت مستقل هستند.
- متعهد هستند و آنچه را دوست دارند انجام می‌دهند.
- دارای ویژگی‌های رهبری قوی هستند و اغلب می‌خواهند رئیس باشند.
- دوست دارند کارها را با سرعت مطلوب خود انجام دهند.
- معمولا بیشتر از حالت معمول عصبانی می‌شوند.
چگونه با یک کودک لجباز رفتار کنیم؟
درک این نکته ضروری است که لجبازی ممکن است بخشی از شخصیت بعضی کودکان باشد. در حالی که در بعضی دیگر، لجبازی روشی برای پیش بردن کار خود است. بنابراین این بستگی به شما دارد که به گونه‌ای کودکتان را پرورش دهید که سعی نکنند با لجبازی به اهداف خود برسند و احساسات خود را به درستی کنترل کنند.
برای برخورد صحیح با لجبازی کودکان ابتدا باید درک کنید که چرا کودکتان اینگونه است و چه عواملی او را به لجبازی سوق می‌دهد. اینکه فرزند شما مصمم و با اراده باشد با لجبازی متفاوت است. لجبازی می‌تواند ژنتیکی باشد. و یا می‌تواند یک رفتار اکتسابی باشد که با مشاهده در دیگران آموخته شده است.
با این همه با انجام چند کار ساده می‌توان لجبازی را از کودکان دور کرد. ضمن اینکه دعوت و مشارکت در انجام بازی‌های خانگی نیز می‌تواند در ایجاد تعادل رفتاری کودک نقش بسزایی داشته باشد.
1. با کودکتان بحث نکنید
کودکان لجباز همیشه آماده شروع یک بحث و جدال هستند. بنابراین این فرصت را به آن‌ها ندهید. درعوض سعی کنید به فرزندتان گوش دهید و به جای مشاجره آن را به یک گفتگو تبدیل کنید. وقتی متوجه توجه شما نسبت به خود شوند؛ آن‌ها نیز به شما گوش می‌دهند.
2. ارتباطی قوی با کودکتان برقرار کنید
اگر فرزند خود را مجبور به انجام کاری کنید که نمی‌خواهد؛ فقط باعث عصیان بیشتر او خواهید شد. در اینصورت کودک تصمیم می‌گیرد دقیقاً همان کاری را انجام دهد که شما با آن مخالفید. بنابراین اگر می‌خواهید فرزندتان تماشای تلویزیون را متوقف کند و به جای آن تکالیفش را انجام دهد، بهتر است مدتی با او به تماشای تلویزیون بنشینید. این کار رفته رفته باعث ایجاد رفاقت بین شما و کودکتان می‌شود. حالا در اوج رفاقت می‌توانید به گفتگو درباره‌ی مسائل بنشینید و خواهید دید که احتمالا کودکتان از نافرمانی دست می‌کشد.
به یاد داشته باشید که ارتباط یک خیابان دو طرفه است. اگر می‌خواهید فرزندتان به حرف‌های شما گوش دهد، باید اول مایل باشید که به حرف‌های او گوش دهید. کودکان لجباز ممکن است بر نظر خود مصر باشند و تمایل به بحث و گفتگو داشته باشند. بیشتر اوقات، هنگامی که کودک شما اصرار دارد کاری را انجام دهد یا ندهد، گوش دادن به او و گفتگوی آزاد درباره آنچه موجب اذیت او می‌شود؛ می‌تواند کارساز باشد. به عنوان مثال، اگر کودک شما در خوردن غذا مقاومت می‌کند؛ سعی نکنید به زور به او غذا دهید. در عوض از او بپرسید چرا نمی‌خواهند غذا بخورند. این مساله می‌تواند به دلیل بازیگوشی یا درد در ناحیه شکم باشد.
3. صلح و آرامش را در خانه حفظ کنید
مطمئن باشید که خانه‌ی شما همان جایی است که کودک در آن احساس شادی، راحتی و امنیت می‌کند. در خانه با همه‌ی اعضا و به خصوص همسر خود مودب و با احترام رفتار کنید. زیرا کودکان از مشاهده رفتار شما یاد می‌گیرند. آن‌ها احتمالاً از آنچه در رفتار شما می‌بینند تقلید می‌کنند. بنابراین اینکه آرامش را در خانه حفظ کنید و از مشاجره و جدال در مقابل کودک خودداری کنید، ضروری است.
فریاد کشیدن بر سر کودک نافرمانی که در حال جیغ کشیدن است؛ گفتگوی عادی بین والدین و کودک را به یک مسابقه فریاد آور تبدیل می‌کند. کودک شما ممکن است پاسخ شما را به عنوان دعوت به یک درگیری لفظی بداند. این فقط اوضاع را بدتر می‌کند. این شما هستید که باید به عنوان یک بزرگسال مکالمه را به سمتی درست که نتیجه عملی در بر داشته باشد هدایت کنید. به کودک خود کمک کنید تا نیاز به انجام یک کار یا ارائه‌ی رفتاری خاص را درک کند. برای حفظ آرامش هر آنچه لازم است را انجام دهید. ورزش، گوش دادن به موسیقی یا هرآنچه که به آرام کردن شما کمک می‌کند.
4. خودتان را در جایگاه فرزندتان قرار دهید!
گاهی از جایگاه فرزندتان به موضوع مورد بحث نگاه کنید و سعی کنید بفهمید که چرا چنین رفتاری دارند. اگر به او قول داده‌اید که عصر با هم به پارک می‌روید اما چون هوا بد شده است این کار را نکرده‌اید؛ به او توضیح دهید که چرا به قولتان عمل نکرده‌اید. اگر دلیل کارتان را نداند این کارتان را بدقولی و عهدشکنی می‌داند. اما اگر او را آگاه کنید و وقت دیگری را برای رفتن به پارک تعیین کنید می‌توانید از شرایط به سلامت عبور کنید.
5. به برنامه‌ریزی‌هایتان متعهد باشید
پایبندی به برنامه‌های روزمره و هفتگی می‌تواند به بهبود رفتار و حتی عملکرد کودک در مدرسه کمک کند. زمان خواب باید مشخص و منظم باشد و به گونه‌ای باشد که استراحت لازم و کافی را برای کودک فراهم کند. کمبود خواب و خستگی می‌تواند منجر به بروز مشکلات رفتاری از جمله لجبازی در کودکان سه تا دوازده ساله شود.
6. قوانین و پیامدهایی را وضع کنید
کودکان لجباز برای رشد به قوانین و مقررات نیاز دارند. بنابراین سعی کنید حد و حدودی را تعیین کنید و انتظارات خود را از یکدیگر بیان کنید. کودک خود را از عواقب عدم اجرای قوانین اگاه کنید. اما فراموش نکنید که گاهی هم انعطاف پذیری لازم است. برای مثالی گاهی که کودکتان رفتار پسندیده‌ای از خود بروز می‌دهد به عنوان تشویق و جایزه در قوانین سخت‌گیری را کنار بگذارید. این کار به آن‌ها می‌فهماند که حتی پیروی از قوانین هم می‌تواند برای آن‌ها پاداش‌آور باشد.
7. به کودکتان احترام بگذارید
احترام باید کاملا دو طرفه باشد. اگر انتظار دارید کودکتان با احترام با شما رفتار کند باید خودتان نیز در نهایت احترام با او برخورد کنید. برای محترم شمردن کودکتان:
- در ارتباط با کودکتان و وضع مقررات به دنبال همکاری باشید و در پایبندی به مقررات اصرار زیادی نکنید.
- حتما برای همه فرزندان خود قوانین سازگار و مناسب داشته باشید.
- با آن‌ها همدردی کنید. هرگز احساسات یا عقاید آن‌ها را کنار نگذارید یا کوچک نشمارید.
- بگذارید فرزندتان هر کاری را که می‌تواند خودش انجام دهد. از وسوسه‌ی کاری در رابطه با آن‌ها خودداری کنید تا از بار آن‌ها کم شود. این کار به کودک نشان می‌دهد که به او اعتماد دارید.
- پیشنهاد می‌کنیم برای اینکه راهکارهای متنوع و مفید دیگری را یاد بگیرید، حتما به اینستاگرام نورولند مراجعه کنید.
8. مراقب نحوه برخورد خود باشید
کودکان لجباز یا کودکانِ با ارده‌ی قوی نسبت به نحوه برخورد با آن‌ها بسیار حساس هستند. بنابراین مراقب لحن، زبان بدن و واژگانی که در برخورد با آن‌ها استفاده می‌کنید باشید. هنگامی که آن‌ها از رفتار شما ناراحت می‌شوند، برای محافظت از خود کارهایی مثل سرکشی و پرخاشگری انجام می‌دهند.
- تغییر نحوه برخورد با کودک لجباز می‌تواند نحوه واکنش او به شما را تغییر دهد. به جای اینکه به آن‌ها دستور دهید چه کاری انجام دهند، با آن‌ها همراه شوید.
- از عباراتی مانند “بیا این کار را انجام دهیم …” به جای “می‌خواهم تو این کار را انجام دهی” استفاده کنید.
- برای وادار کردن فرزندتان به انجام یک کار؛ از فعالیت‌های سرگرم کننده استفاده کنید. به عنوان مثال اگر می‌خواهید کودک لجباز شما اسباب بازی‌هایش را کنار بگذارد، خودتان شروع به انجام این کار کنید و از او بخواهید همراه شما باشد.
9. کودک را مجبور نکنید
وقتی کودکان را مجبور به انجام کاری می‌کنید، تمایلشان به سرکشی بیشتر شده و ترجیح می‌دهند کاری را که نباید انجام دهند. به عنوان مثال، مجبور کردن کودک شش ساله خود که اصرار دارد قبل از خواب تلویزیون تماشا کند؛ به عدم تماشای تلویزیون در آن ساعت کمکی نخواهد کرد. در عوض اگر با آن‌ها بنشینید و به آنچه تماشا می‌کنند علاقه نشان دهید حتما پاسخ بهتری دریافت می‌کنید.
10. به کودکتان گزینه‌هایی را پیشنهاد دهید
کودکان لجباز احتمالا همیشه انتخابات خود را دارند و دوست ندارند به آن‌ها گفته شود چه کاری انجام دهند. اگر به کودک چهار ساله لجباز خود بگویید که باید تا ساعت 9 شب در رختخواب باشد؛ تنها چیزی که از او خواهید شنید یک نه با صدای بلند است. به فرزندان خود گزینه بدهید و نه دستورالعمل. مثلا به جای اینکه به آن‌ها بگویید همین حالا به رختخواب بروند، از آن‌ها بپرسید که دوست دارند قبل از خواب کتاب الف را برای آن‌ها بخوانید یا کتاب ب را؟ گرچه ممکن است در این حالت هم فرزندتان به سرکشی ادامه دهد و بگوید “من به رختخواب نمی‌روم!”. وقتی این اتفاق افتاد خونسرد باشید و به آن‌ها بگویید “خوب، این که جزو گزینه‌ها نبود”. می‌توانید همان کار را به دفعات لازم و تا حد ممکن با آرامش تکرار کنید. کودکتان احتمالاً تسلیم می‌شود.
این نکته را هم به یاد داشته باشید که ارائه دادن گزینه‌های زیادی نیز خوب نیستند. به عنوان مثال اگر از کودکتان بخواهید از میان همه لباس‌های میان کمدش یکی را انتخاب کند ممکن است گیج شود. با به حداقل رساندن گزینه‌ها تا دو یا سه لباس انتخاب شده توسط خود و درخواست از کودک برای انتخاب از بین آن‌ها می‌توانید از این مشکل جلوگیری کنید.
منابع: وبسایت momjunction و parenting
