آیا پرورش نظم کودک ممکن است؟

نظم داشتن یعنی هر چیزی را در زمان و مکان مناسب خود قرار دادن. (این چیزها میتواند اشیا، افراد یا حتی افکار فرد باشد.) نظم کودک با رعایت قوانین در خانه، مرتب نگه داشتن وسایل و قبول مسئولیت‌ها براساس سن شروع شده و در سال‌های بعدی زندگی، با برنامه ریزی در کارهای روزانه و زمان بندی‌ها ادامه می‌یابد.
درنتیجه الگوهای رفتاری آموزش داده شده به کودک، در زمینه ی نظم، کمک زیادی به منظم بودن و برنامه ریزی داشتن کودک در سنین بزرگسالی میکند. حالا سوال اینجاست که چگونه باید نظم را به کودک یاد داد؟ در ادامه با نورولند همراه باشید تا راهکارهای مفید آموزش و برقراری نظم در کودکان را به شما آموزش دهیم. این مقاله توسط تیم تولید محتوای نورولند از مقالات سایت birmasal و cigdemanaokullari به ترجمه و ویرایش درآمده است. پیشنهاد می‌کنیم برای اینکه در همه‌ی زمینه‌ها والد آگاهی باشید حتما به اینستاگرام نورولند سری بزنید و از راهکاری مفید آن کمک بگیرید.

8 راهکار برقراری نظم کودک

۱-همه‌چیز از شما شروع می‌شود

شما به عنوان مادر و پدر، الگوی اول بچه‌ها هستید. در زمینه‌ی نظم و برنامه ریزی، باید از ماه‌های اولیه زندگی الگوی خوبی برای کودک باشید. کودک باید توجه شما به نظم و ترتیب اطراف و مدیریت زمان صحیح شما را ببیند تا این الگو‌ در ذهنش نهادینه گردد.

۲-به کودکتان مسئولیت بدهید

در مورد نظم هم مانند دیگر موضوعات مربوط به کودک، باید براساس سن و توانایی‌های فرزند خود، به او مسئولیت‌هایی بدهید.‌ این مسئولیت‌ها می‌تواند از مرتب کردن اتاق خودش شروع و تا چیدن سفره، مدیریت زمان در طول روز و برنامه‌ریزی برای هفته ادامه پیدا کند.

۳- از داستان و بازی کمک بگیرید

با استفاده از بازی و داستان‌ها میتوان خیلی چیزها را به بچه‌ها آموزش داد، نظم یکی از این موارد است. در این زمینه شما می‌توانید از داستان و یا بازی‌های رایانه‌ای یا فیزیکی کمک بگیرید.
در ادامه مثال های موثری برای شما آورده‌ایم.

– داستان

کودکان عاشق شنیدنِ داستان و قصه‌های متفاوت هستند و گاها خود را به جای شخصیت‌های درون داستان‌ها قرار می‌دهند. از این رو برای آموزش بسیاری از مفاهیم می‌توان از آن‌ها کمک گرفت. داستان‌ها می‌تواند در آموزش نظم به کودک هم موثر باشند. یک نمونه از این داستان‌ها را در این مقاله بخوانید:
“یکی بود، یکی نبود. یه بچه‌ای بود که اصلا دوست نداشت وسیله‌هاش رو جمع کنه. وسایل این بچه همیشه کف اتاق ولو بودن. یه روز وسایلش داشتن با خودشون صحبت میکردن.
کاپشن به کتاب گفت: «تو اینجا چیکار میکنی؟ مگه نباید الان تو مدرسه باشی؟» کتاب جواب داد: «آره ولی این بچه‌ی شلخته هرچی گشت منو پیدا نکرد؛ آخرم بیخیال شد و رفت.» عروسک گفت: «منم سه روز تمام اینجا گوشه تخت گیر کردم ولی پیدام نمیکنه.» یه تیشرت بیچاره از کف اتاق نالید: «من یه تیشرت تمیز بودم. منو از کشو دراورد و انداخت روی زمین، بعدم هر روز از روم رد میشه؛ تازه غر میزنه که چرا لباس تمیز ندارم.»
شلوار با هیجان داد زد: «یه فکری دارم! این بچه‌ی شلخته توی جیب من یه بلیط اتوبوس جا گذاشته! بیاین با هم سوار اتوبوس بشیم و بریم.» همه قبول کردن و با هم راه افتادن به سمت ایستگاه اتوبوس. اتوبوس اونها رو به یه دشت سرسبز برد. وقتی پیاده شدن عروسک گفت: «چه جای قشنگی! خوبه که بین گوشه ی تخت منتظر بچه نموندم.» قایم باشک بازی کردن، توی گل غلت خوردن و کلی کیف کردن؛ ولی خیلی ام کثیف شدن. بعدش دوباره سوار اتوبوس شدن و به خونه برگشتن. همه شون‌ برگشتن سرجایی که بودن و از خستگی خوابشون برد. بچه وقتی از مدرسه برگشت و اوضاع وسایلش رو دید، کلی تعجب کرد. با خودش گفت: «خدای من! وسیله هامو روی زمین ول کردم، حالا چقدر کثیف شدن! این همه کثیفی از کجا اومده!» از اون روز به بعد، دیگه همه‌ی وسیله‌هاش رو سرجاش گذاشت. وسیله‌ها هم چون از اوضاعشون راضی بودن، دیگه هیچوقت از خونه نرفتن!”

– بازی فیزیکی

یکی از بهترین ابزارها برایی آموزش به کودک “بازی” است. در این مقاله یک بازی ساده را که نظم در کودکان را افزایش می‌دهد به شما یاد خواهیم داد.

وسایل مورد نیاز:
یک زنگوله و یک اتاق نامرتب.
دستورالعمل بازی:
برای انجام این بازی زمانی مثل دو دقیقه در نظر گرفته می‌شود. زنگ زده شده و‌ بازی شروع می‌شود.‌ کودک سعی می‌کند در زمان بازی بیشترین تعداد وسایل به هم ریخته را در جای خود قرار دهد. در پایان زمان زنگ مجددا زده می‌شود و نوبت نفر بعدی (والدین یا خواهر برادر) و او هم همین کار را تکرار می‌کند. هرکس در زمان یکسان، تعداد بیشتری از اشیا را مرتب کرد برنده است.

– بازی رایانه‌ای

بازی‌هایی از جمله بازی ظرف شستن نورولند، به کودک در درک مسئولیت‌های روزانه و داشتن برنامه ریزی کمک میکند.

۴- به کودک نشان دهید که این خانه قانون دارد

برای عادت دادن بچه‌ها به رفتارها صحیح، باید قوانینی وضع کنید. مرتب بودن هم یکی از این رفتارهاست. پیشنهاد ما به شما این است که قوانینی برای مرتب بودن ایجاد کنید و آن‌ها را روی برگه‌ای نوشته و بر دیوار نصب کنید.‌ رعایت شدن یا نشدن این قوانین را به شکل هفتگی یا روزانه با بچه‌ها کنترل نمایید و نتیجه را به او اعلام کنید.

۵- با تشویق، به کودک نشان دهید ما رفتارهای صحیح را دوست داریم

پیشنهاد می‌شود در اجرای قوانینی که پیش‌تر گفته شد، تمرکز خود را بر تشویق رعایت قوانین قرار دهید؛ نه بر تنبیه زیرپاگذاشتن آن‌ها!
یعنی در استفاده از تابلوی قوانین، در صورت رعایت یا عدم رعایت آن از روش پاداش‌دهی برای تصحیح رفتار کودک استفاده کنید.‌ استفاده از روش پاداش دهی به این معناست که ابتدا مشخص می‌کنید که اجرای قوانین به صورت هفتگی کنترل خواهد شد و کودک با ۱۰بار رعایت قوانین، جایزه دریافت خواهد کرد. سپس در انتهای هفته در صورتیکه فرزندتان در هفته گذشته قوانین خانه را رعایت کرده باشد، یک هدیه کوچک مثل یک برچسب می‌گیرد. این‌ برچسب‌ها یک‌جا جمع می‌شوند و کودک بعد‌از جمع کردن ۱۰یا ۲۰ برچسب یک جایزه خواهد گرفت.

۶- به کودک توضیح دهید که چرا نظم خوب است

بهتر است دلیل پشت قوانین را به کودک توضیح دهید.‌ کودک‌ باید بداند چرا باید منظم باشد یا کارها را در زمان خود انجام‌ دهد. برای مثال به جای گفتن اینکه: «تو باید الان تکالیفت رو انجام بدی، چون من میگم!» بگویید:« بهتره اول تکالیفت رو انجام بدی بعدش کارتون ببینی، چون شب خسته می‌شی و اگه نتونی انجامشون بدی فردا نمره‌ی خوبی نمی‌گیری و ناراحت می‌شی.»

۷- به کودکتان اجازه ی اشتباه بدهید

به کودک اجازه بدهید تا یکبار منظم نباشد و تاثیر بی‌نظمی در زندگی خود را ببیند. برای مثال اگر از نوشتن تکالیف فردا سرپیچی کرد، او را به حال خود رها کنید. قطعا فردا در کلاس متوجه نتیجه‌ی کارش می‌شود. سپس به او بگویید که بهتر است به موقع و با نظم کارها را انجام دهد.

۸- به کودک کمک کنید مهارت حل مساله را یاد بگیرد

در بسیاری از موارد، بی نظمی در کودکان ریشه در عدم توانایی آن‌ها در حل مسئله دارد. از آنجا‌ که مشکلات کوچک برای کودکان بزرگ به نظر می‌آیند، این امکان وجود دارد که کودک به دلیل ضعف در حل مسئله، در‌ برخورد با مسائل کوچکی مثل یک اتاق به هم ریخته، آشفته شده و نتواند به درستی رفتار کند.
در‌ مواقع‌ این‌چنینی آموزش حل مسئله به کودکان برعهده‌ی والدین است. و این موضوع میسر نخواهد بود بجز با روبرو کردن کودکان با مسائل! زیرا‌ کودکان حل مسئله را در روبرویی با مسائل یاد می‌گیرند. برای این هدف شما باید با استفاده از بازی‌ها و داستان‌های کودکانه، ذهن کودک را درگیر مسائل پیش آمده در خلال این محتواها نموده و از او سوال بپرسید. برای مثال در‌ حین انجام بازی نورولند، به او بگویید به نظر تو گردالی چطور اومده به سیاره بازی‌ها؟ و زمانی که فکر او درگیر شد و پاسخ خود را ارائه کرد، پاسخ او را ستایش نموده و سپس به او ویدیوی اول بازی را نشان دهید تا متوجه حضور گردالی در این سیاره شود. اتفاقاتی از این قبیل به درگیر‌شدن ذهن کودک‌ و تقویت مهارت درک مسئله و حل مسئله در او کمک میکند.

کلامِ آخر

در نهایت لازم است بدانیم که نظم‌ در کودکان کاملا اکتسابی بوده و با آموزش الگوی رفتاری مناسب به کودک می‌توان کمک شایانی به یادگیری نظم‌ در‌ کودکان و منظم شدن آن‌ها در بزرگسالی کرد. امیدواریم از مطالعه این مطلب لذت برده باشید و محتوای مناسب و مفیدی بری انتقال به شما ارائه کرده باشیم. اگر شما هم راهکاری برای برقراری نظم در کودکتان داشتید که فکر می‌کنید می‌تواند برای دیگر والدین مفید باشد حتما در بخشِ نظرات آن را بنویسید.