اوتیسم چیست؟ کودک اوتیسم را درک کن!
ابتلای کودک به اوتیسم باعث ایجاد تفاوتهایی اساسی در کودک میشود. با شناختن علائم و نشانههای اولیه و در واقع تشخیص کودک اوتیسم در سنین کم میتوانیم به رشد، شکوفایی و یادگیری کودکمان کمک موثری داشته باشیم.
ما در نورولند مطالبی را برای افزایش آگاهی شما از اوتیسم، علائم و نشانههای آن عنوان خواهیم کرد. با مطالعه این سری از مقالات ما با این اختلال در کودکان آشنا شده و کودک اوتیسم را بهتر درک کنید.
اوتیسم چیست؟
اوتیسم، خود را از طریق طیف وسیعی از علائم نشان میدهد. اختلال اوتیسم در نوزادی و اوایل کودکی بروز پیدا میکند و باعث تأخیر در بسیاری از زمینههای اساسی رشد مانند یادگیری، صحبت کردن، بازی و تعامل با دیگران میشود.
علل اوتیسم، علائم و نشانههای اوتیسم نیز مانند اثرات آن متفاوت است. برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم فقط دارای نقایص خفیفی هستند و برخی دیگر علائم بیشتری دارند. با این حال هر کودک در طیف اوتیسم، حداقل تا حدی در سه زمینه زیر دارای مشکلاتی است:
- برقراری ارتباط کلامی و غیر کلامی
- ارتباط با دیگر افراد و دنیای اطرافشان
- فکر کردن و رفتار انعطافپذیر
به دنبال بازی برای درمان اوتیسم کودک هستی؟ 7 بازی موثر این مقاله رو از دست نده!
بین پزشکان، والدین و متخصصان نظرات مختلفی وجود دارد که علت ابتلا به اوتیسم و بهترین راه درمان آن چیست. با این حال، یک واقعیت وجود دارد که همه در مورد آن موافق هستند: مداخله زودهنگام و مستمر بسیار کمک کننده است. در مورد کودکان در معرض خطر و کودکانی که علائم اولیه را دارند، میتوان به بهبود امیدوارتر بود. اما مهم نیست که سن کودک شما چقدر باشد، امید خود را از دست ندهید. درمان میتواند اثرات این اختلال را کاهش دهد و به فرزند شما در پیشرفت زندگی کمک کند.
↓داستان یک کودک↓
ملانیا یک کودک یک سالهی سالم هست. اما والدینش نگران رشد و پیشرفتش هستند. چون اون خیلی از کارهایی رو که برادر بزرگترش در این سن انجام میداد رو انجام نمیده. مثل بازی کردن، زیرچشمی نگاه کردن و تقلید از عبارات و حرکات دیگران. مادر و پدر ملانیا سعی می کنن اون رو با اسباب بازی، آهنگ و انواع بازیها درگیر کننن. اما هر کاری میکنن ملانیا هیچ علاقهای نشون نمیده؛ چه برسه به اینکه بخواد بخنده. ملانیا خیلی به ندرت ارتباط چشمی برقرار میکنه. با اینکه شنواییش بررسی شده و طبیعی بوده ولی صداهایی که بقیهی بچههای یک ساله از خودشون در میارن رو ندره و حتی وقتی پدر و مادرش صداش میکنن عکسالعملی نشون نمیده. ملانیا باید بلافاصله توسط یک متخصص رشد کودک بررسی بشه.
نشانههای اوتیسم در نوزادان
بعضی از والدین بسته به نوع علائم و شدت آن، میتوانند نشانههایی از اوتیسم را در 6-12 ماهگی تشخیص دهند. توجه کنید که آیا کودک به تحریکات اجتماعی و محیطی پیرامون خود واکنش نشان میدهد یا خیر. در سال اول زندگی، نوزادان شروع به نِق زدن میکنند و از حرکاتی مانند اشاره کردن استفاده میکنند. “دقت کنید که سر و صداهای کودک نباید تماما بی هدف باشد بلکه باید برخی از کارکردهای اجتماعی را نشان دهد. همچنین کودک باید بتواند با والدین خود ارتباط برقرار کند.” نوزادان مبتلا به اوتیسم گاهی اوقات از طریق صداها یا حرکات ارتباط برقرار نمیکنند و ممکن است به تحریکات اجتماعی پاسخی ندهند.
علائم بیماری اوتیسم در نوزادان زیر 3 ماه
- او با نگاهش اشیاء متحرک را دنبال نمیکند. اصولا به اجسامِ در حالِ سکون مثلِ پتو، نسبت به شیای که در حال تکان خوردن است توجه بیشتری نشان میدهد.
- او به صداهای بلند پاسخ نمیدهد.
- او اشیاء را درک نمیکند و آنها را نگه نمیدارد.
- او به دیگران لبخند نمیزند.
- او به چهرههای جدید توجه و حساسیت نشان نمیدهد.
علائم بیماری اوتیسم در کودکان 3-7 ماه
- او سرش را نمیچرخاند تا ببیند صدایی که میشنود از کدام قسمت میآید.
- او محبتی به شما نشان نمیدهد.
- او نمیخندد و صداهای معنیدار از خود درنمیآورد.
- او برای رسیدن و گرفتن اشیا تلاش چندانی نمیکند.
- او سعی نمیکند با انجام حرکاتی خاص، جلب توجه کند.
- او هیچ علاقهای به بازیها نشان نمیدهد.
علائم بیماری اوتیسم در کودکان 7-12 ماه
- او چهار دست و پا نمیرود.
- او کلمات مستقلی ادا نمیکند.
- او از حرکاتی مانند چرخاندن یا تکان دادن سرِ خود استفاده نمیکند.
- او به اشیاء یا تصاویر اشاره نمیکند.
- او حتی وقتی که کسی مراقبش است، نمیتواند بایستد.
البته توجه به این نکته ضروری است که این معیارها اثبات قطعی اوتیسم نیستند. بلکه اینها فقط علائمی هستند که با دیدنشان بهتر است ارزیابی بیشتری از کودک انجام گیرد.
تشخیص اوتیسم
هیچ آزمایش خون و تصویربرداری وجود ندارد که بتوان برای تشخیص ASD استفاده کرد. درعوض پزشکان با مشاهده رفتار و نظارت بر روند رشد، کودکان مبتلا به اوتیسم را تشخیص میدهند.
در طی معاینه، پزشک از شما سؤالهایی د رمورد رفتار فرزندتان میپرسد. صحبت و بازی با کودکان نو پا به پزشکان کمک میکند علائم بیماری اوتیسم را در یک کودک سه ساله تشخیص دهند. معاینه ممکن است شامل تستهای پزشکی باشد و همیشه باید غربالگری شنوایی و بینایی را در بربگیرد.
مداخله زودرس بهترین درمان برای اوتیسم است. درمان زودرس میتواند اختلال فرزند شما را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد. بنابراین مهم است که کودک شما در اسرع وقت معاینه شود و مورد ارزیابی قرار بگیرد.
تشخیص اوتیسم در کودکان نوپا
در برخی از کودکان علائم اوتیسم در چند ماه اول زندگی مشهود است. اما تشخیص علائم خفیف میتواند دشوار باشد و ممکن است در برخی موارد با خجالتی بودن یا مسائلی از این دست، اشتباه گرفته شود.
در هر صورت ممکن است برخی از علائم زیر را در کودکان اوتیسم زیر سه سال مشاهده کنید:
مهارتهای اجتماعی
- اصولا به هنگام شنیدن اسم خود واکنش و پاسخی نشان نمیدهد.
- در برقراری تماس چشمی ضعف دارد.
- ترجیح می دهد به تنهایی بازی کند تا با دیگران.
- حتی با راهنمایی هم نمیتواند مفهوم به اشتراک گذاشتن را متوجه شود.
- نمیتواند نوبت را رعایت و یا مفهوم آن را درک کند.
- علاقهای به تعامل یا معاشرت با دیگران ندارد.
- از تماس فیزیکی (به آغوش کشیدن) با دیگران جلوگیری میکند و علاقهای به آن نشان نمیدهد.
- علاقهای به برقراری دوستی با دیگران ندارد و این کار را بلد نیست.
- آرامش ندارد.
- در بیان یا صحبت کردن در مورد احساسات مشکل دارد.
- در درک احساسات دیگران مشکل دارد.
- در فهم و نشان دادن حالات چهره مشکل دارد. برای اینکه با بازیهایی برای تقویت این موارد و مهارتهایی مثل توجه خوب حتما از این صفحه اینستاگرام استفاده کنید.
مهارتهای زبانی و ارتباطات
- در مهارتهای گفتاری و زبانی نسبت به هم سن و سالان خود عقب مانده.
- کلمات یا عبارات را بارها و بارها تکرار میکند.
- جواب پرسش را به درستی نمیدهد.
- آنچه را که دیگران میگویند تکرار میکند.
- به اشخاص یا اشیاء اشاره نمیکند و به اشاره کردن پاسخی نشان نمیدهد.
- ضمیرها را بصورت معکوس و نادرست به کار میبرد (به جای “من” میگوید “تو”)
- اصولا از حرکات یا زبان بدن استفاده نمیکند.
- جوک، طعنه یا کنایه را نمیفهمد.
- نمیتواند نقش بازی کند (تظاهر به انجام کاری)
رفتارهای نامنظم
- حرکات تکراری انجام میدهد. (دستهایش را به هم میزند، به جلو و عقب میرود، میچرخد)
- بیش فعالی یا نقص توجه دارد.
- هر بار به شکلی ثابت با اسباب بازیها بازی میکند.
- قسمتهای خاصی از اشیاء را دوست دارد. (اغلب چرخها یا قطعات چرخشی)
- از تغییرات کوچک در کارهای روزمره ناراحت و ناامید میشود.
سایر علائم بالقوه اوتیسم
- پرخاشگری دارد.
- پر تحرکی دارد.
- به خود صدمه میزند. (مشت زدن، خراشیدن خود)
- دارای تنشهای مداوم و شدید است.
- واکنشهایی نامنظم به صداها، بوها، مزهها، ظاهر و یا احساسات دارد.
- عادتهای غذایی و خواب نامنظم دارد.
- عدم ترس و یا ترس بیشتر از حد انتظار را نشان میدهد.
بروز هر یک از این علائم ممکن است طبیعی باشد. اما داشتن چندین مورد از آنها، به خصوص با تاخیر در حرف زدن، باید مسالهی جدیای را در پی داشته باشد و نیازمند پیگیری جدی است.
علائم اوتیسم در پسران در مقابل دختران
علائم اوتیسم معمولاً برای پسران و دختران یکسان است. با این حال به دلیل اینکه اوتیسم در پسران بسیار بیشتر از دختران تشخیص داده میشود، ممکن است تشخیص نشانههای اوتیسم در دختران مشکلتر باشد.
به عنوان مثال، علاقه ی بیش از حد به قطارهای اسباب بازی، چرخهای کامیون، دایناسورها و یا چیزهایی از این دست غالباً بسیار در تشخیص اوتیسم مورد توجه است. دختری که با قطار، کامیون یا دایناسورها بازی نمیکند، ممکن است رفتارهای کمتری را نشان دهد، مانند مرتب کردن لباس عروسکها به روشی خاص. همچنین مهارتهای اجتماعی ممکن است در دختران ذاتیتر باشد که میتواند اختلالات را کمتر مورد توجه قرار دهد.
تفاوت بین علائم خفیف و شدید اوتیسم
اختلالات اوتیسم در طیف خفیف تا شدید قرار میگیرند. برخی از کودکان مبتلا به ASD مهارتهای یادگیری پیشرفته و حل مسئله دارند، در حالی که برخی دیگر در انجام امور روزمره به کمک احتیاج دارند.
مطابق معیارهای تشخیصی انجمن روانپزشکی آمریکا، سه سطح اوتیسم وجود دارد که با توجه به میزان نیاز حمایت و مراقبت از فرد تعریف میشود:
سطح 1
- علاقه کمی به تعاملات اجتماعی یا فعالیتهای اجتماعی نشان میدهد.
- در شروع تعاملات اجتماعی مشکل دارد.
- در حفظ قبل و بعد مطالب در جریان یک مکالمه مشکل دارد.
- در برقراری ارتباط مناسب مشکل دارد. (حجم یا لحن گفتار، استفاده از زبان بدن)
- در سازگاری با تغییرات روزمره یا رفتاری مشکل دارد.
- در دوست یابی و حفظ دوست مشکل دارد.
- قادر به زندگی مستقل با حداقل حمایت است.
سطح 2
- در کنار آمدن با تغییر روال یا محیط اطراف مشکل دارد.
- دارای مشکلات جدی و آشکاری در رفتار است.
- رفتارهای تکراری دارد که با زندگی روزمره تداخل دارد.
- علایق خاص و گاها عجیبی دارد.
- در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران مشکل دارد.
- نیاز به حمایت روزانه دارد.
سطح 3
- نقص کلامی یا غیر کلامی قابل توجهی دارد.
- مشکل جدی در کنار آمدن با تغییر غیر منتظره در روال یا محیط دارد.
- تمایل بسیار محدودی به مشارکت اجتماعی یا مشارکت در تعاملات اجتماعی دارد.
- توانایی ارتباطی محدودی دارد، تنها در مواردی که نیاز به برآورده شدن باشد.
- رفتارهای تکراری، علائم ثابت یا وسواس دارد که باعث اختلال قابل توجهی میشود.
- دچار پریشانی زیاد یا مشکل در تغییر تمرکز یا توجه است.
- به حمایت روزانه قابل توجهی نیاز دارد.
راههای درمان اوتیسم
در حال حاضر هیچ درمان استانداردی برای اختلال طیف اوتیسم (ASD) وجود ندارد. اما تشخیص و مداخله زودرس به کودک شما کمک میکند علائم اوتیسم خود را برطرف کند و حتی ممکن است آنها را معکوس کند. با بزرگتر شدن کودک، مداخله ممکن است شامل گفتار درمانی، کار درمانی، مشاورهی سلامت روان و سایر متخصصان دیگر باشد.
روشهای زیادی برای كمك به کم کردن علل اوتیسم و به حداكثر رساندن تواناییهای فرد وجود دارد. افرادی که ASD دارند در صورت دریافت روشهای درمانی و مداخلات مناسب بهترین شانس را دارند که از تمام تواناییها و مهارتهای خود استفاده کنند.
مؤثرترین روشهای درمانی و مداخلات اغلب برای هر فرد متفاوت است. با این حال اکثر مبتلایان به ASD به بهترین وجه به برنامههای کاملاً ساختار یافته و تخصصی پاسخ میدهند. در بعضی موارد، درمان میتواند به افراد مبتلا به اوتیسم کمک کند تا در سطح تقریباً عادی عمل کنند. در نهایت باید این را در نظر داشته باشید که هدف نهایی “کنترل علائم و بهبود زندگی تا حد ممکن” است.
چگونه با کودک اوتیسم خود رفتار کنیم؟(14 روش رفتاری سالم با کودک اوتیسم)
برخی از کودکان اوتیسم به دلیل برخورد نامناسبی که والدین و اطرافیان آنها دارند، سرخورده میشوند و اعتماد به نفس خود را روز به روز بیشتر از دست میدهند. منظور از برخورد نامناسب، لزوما استفاده از الفاظ و حرکات نامناسب نیست و حتی ترحم به آنها هم میتواند در دسته برخورد نامناسب قرار بگیرد. کودکان اوتیسم ترحم را به خوبی میفهمند و فرق آن با محبت را هم به خوبی درک میکنند، پس حواسمان باشد که احساس ترحم هم میتواند آنها را اذیت کند. در ادامه چندین راهکار برای برخورد مناسب با کودکان اوتیسم را به شما معرفی خواهیم کرد.
1. روی نقاط قوت تمرکز کنید
تمامی انسانها به دیده شدن نقاط قوت خود نیاز دارند. کودکان اوتیسم هم از این قاعده مستثنی نیستند و دیده شدن نقاط قوت و مثبت آنها باعث میشود که احساس خوبی داشته باشند و متوجه شوند که وقتی کار خوبی انجام میدهند، شما آنها را میبینید و متوجه عملکرد خوب آنها هستید. پس نقاط قوت کودک اوتیسمی خود را ببینید و آنها را تحسین کنید.
همچنین میتوانید پاداش یا جایزهای تعیین کنید و بابت کارهای خوبی که انجام میدهند، به آنها هدیه بدهید.
اینکه یک کودک اوتیسم بتواند احساس خوبی نسبت به خودش داشته باشد، بسیار عالی است و شما به عنوان والدین میتوانید این کار را برای کودک خود انجام دهید
2. زمانبندیشده عمل کنید
بچههای طیف اوتیسم مثل دیگر افراد زندگی میکنند. برای اینکه بتوانند عملکرد بهتری را از خود بروز دهند، نیاز است که در زمانبندی مشخصی رفتار کنید. این کار به کودکان اوتیسم کمک میکند تا بهتر بتوانند چیزهایی که یاد میگیرند را تمرین کنند. همچنین یادگیری و فهم مسائل را برای آنها راحتتر میکند.
3. با برنامه بازی کنید
پیدا کردن فعالیتهایی که مثل یک سرگرمی خالص به نظر میرسند و نه آموزش و درمان، بیشتر ممکن است به کودک شما کمک کند تا با شما ارتباط برقرار کند. کودک اوتیسم هنگامی که زمان بازی را جدا از زمانهای دیگر بداند، بهتر میتواند سرگرم شود.
4. به او زمان بدهید
احتمالا تکنیکها و روشهای مختلفی را برای درمان کودک اوتیسمی خود امتحان کردید. ممکن است تا مدتی هیچ کدام از روشهای درمانی برای او جواب ندهد. در این مدت نیاز است که خونسردی خود را حفظ کنید و دلسرد نشوید. دلسردی و ناامیدی شما میتواند روی کودکتان تاثیر منفی داشته باشد، پس انرژی مثبت خود را حفظ کنید و به کودکتان کمی فرصت بدهید تا با روشهای درمانی خود را تطبیق دهد.
5. به او اجازه دهید فعالیتهای روزمره انجام دهد
گاهی اوقات به کودک خود اجازه دهید و از او بخواهید که به بیرون برود و مثلا خرید کند. حضور در اجتماع باعث میشود که با افراد مختلفی ارتباط برقرار کنند و در نتیجه اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنند. خانهنشینی یکی از مهمترین عوامل افسردگی است که کودکان اوتیسم بسیار در معرض آن قرار دارند. بنابراین حتما از کودک خود در انجام فعالیتهای روزمره کمک بگیرید.
6. پشتیبانی کنید
کودکان اوتیسم بیشتر از کودکان دیگر نیاز به حمایت و پشتیبانی دارند. در مرحلهای اول باید این حمایت و پشتیبانی را از سمت خانواده و در مراحل بعدی از جمع دوستان، اطرافیان و نزدیکان ببینند. ممکن است کودک شما به سختی قادر باشد که دوست پیدا کند، اما شما باید بهترین دوستان او باشید و اگر هم با کسی دوست شد، به نگه داشتن روابط آنها کمک کنید.
ارتباط با دیگر خانوادههایی که کودک اوتیسم دارند هم میتواند بسیار تاثیرگذار باشد. اگر نمیدانید که باید چه کاری انجام دهید تا پشتیبانی از کودکتان محسوب شود هم میتوانید به روانشناس مراجعه کنید تا بهتر شما را راهنمایی کند.
7. به پرستار فکر کنید
اگر احساس میکنید که حوصله یا وقت کافی را برای کودک خود ندارید و دائم با او بدرفتاری میکنید، قبل از آن که دیر شود به فکر استخدام یک پرستار برای او باشید تا در انجام کارها به شما کمک کند. مخصوصا کودکانی که مبتلا به ASD هستند، به داشتن پرستار نیاز شدیدتری دارند زیرا یک نفر نمیتواند از عهده کارها بربیاید. حضور پرستار میتواند به شما کمک کند که مقداری از کارهای خود را انجام دهید.
8. تلاش کنید تا با آنها حرف بزنید
از آنجا که صحبت کردن با کودکان مبتلا به اوتیسم میتواند مشکل باشد، بسیاری از بزرگسالان روش آسان را اتخاذ میکنند و از صحبت با آنها در وهله اول اجتناب میکنند. اما این کار اشتباه است؛ هم شما و هم آن کودکان میتوانید از تلاش برای گفتگو بهرهمند شوید، حتی اگر همیشه موفق نباشد.
همچنین این احتمال وجود دارد که اگر یک کودک اوتیسمی پاسخ نمیدهد یا از شما میخواهد ساکت باشید دوست ندارد و نمیخواهد حرف بزند. اما سعی کنید در شرایط مطلوب با او صحبت کنید و او را در بحثهای خود شرکت دهید.
9. لحظات مناسب را انتخاب کنید
نه تنها باید زمان مناسب برای صحبت کردن با یک کودک اوتیسمی تعیین کرد. بلکه بسیاری از آنها برنامه و ریتم ویژهای برای رفتارشان دارند. اگر زمانی که عمیقا درگیر یک چیز دیگر هستند، تمرکز آنها را قطع کنید، احتمالا دیگر نتوانند متمرکز شوند و دیگر نمیگذارند صحبت کنید.
10. در مورد چیزی که میخواهند درباره آن صحبت کنند، صحبت کنید.
یک رویکرد که هرگز شما را از یک کودک اوتیسمی دور نخواهد کرد، تلاش برای وادار کردن مکالمه به جهتی است که میخواهید آن را انجام دهید. بهترین حالت صحبت زمانی رخ میدهد که در جهت خواستهی او صحبت کنید و بدترین آن زمانی است که راه خود را پیش بگیرید که در نهایت ممکن است منجر به حرف نزدن یا عصبانیت آنها شود.
11. جملات خود را کوتاه و مستقیم بیان کنید
سرعت مکالمه باید در سطحی باشد که کودک بتواند آن را متوجه شود. برای بسیاری از ما، پردازش جملات همان طور که میشنویم تقریبا بلافاصله اتفاق میافتد. با این حال کودکان اوتیسمی هم باید آنچه را که میشنوند، تجزیه کنند. به آنها زمان لازم برای انجام این کار را بدهید.
12. اگر صحبت کردن کار نمیکند، سعی کنید نوشتن را امتحان کنید!
اگر در این مکالمه به مشکل برخورد کردید، سعی کنید آنچه را که میخواهید بگویید، روی کاغذ بنویسید یا یک تصویر مرتبط با آن بکشید. بیماران مبتلا به ASD تمایل دارند که به صورت بصری فکر کنند، بنابراین اگر آنها فورا چیزی را که میشنوند درک نکنند، ممکن است اگر آن را روی کاغذ بیاورید، بتوانند متوجه آن شوند.
13. توجه به سیگنالهای حرکتی
در هنگام صحبت کردن با کودکان اوتیسم به حرکات آنها هم توجه کنید. حرکات و اعمالی که در حین حرف زدن از خود نشان میدهند میتواند به شما دید خوبی از حالات و رفتارهای او بدهد. در مکالمات بعدی با انجام این حرکات تشخیص حالت کودک شما راحتتر خواهد بود و به همین خاطر واکنش بهتری نسبت به او خواهید داشت.
14. به خاطر داشته باشید که آنها کودک هستند
کودکان اوتیسمی ممکن است مثل کودکان دیگر عمل نکنند، اما به خاطر داشته باشید که هنوز با کسی صحبت میکنید که افکار و نگرشهای او در مغز نابالغ شکل میگیرند.
با کمی تمرین، ممکن است متوجه شوید که میتوانید با کودکان اوتیسمی به راحتی هر کودک صحبت کنید. نتایج، هم برای شما و هم برای کودک، میتواند هم از لحاظ توسعه مهارتهای ارتباطی هم لذت بخش باشد چون شما یک ارتباط بین فردی ایجاد میکنید. همچنین در طی این فرآیند کودک اوتیسم شما اعتماد به نفس لازم را برای صحبت با دیگر افراد جامعه پیدا خواهد کرد.
کودکان روحیهی خاص و لطیفی دارند. به همین خاطر در برخورد با آنها باید شرایط را به خوبی درک کنید و بسیار مراقب برخورد با آنها باشید. این مراقبت در رفتار و حرکات در برابر کودکانی که مبتلا به اوتیسم هستند، باید خیلی بیشتر رعایت شود. برخورد با کودکان اوتیسم را در وهلهی اول باید والدین آنها و سپس اطرافیانشان یاد بگیرند. کودکان اوتیسم شرایط ویژهای دارند و برخورد اشتباه با آنها تاثیرات منفی زیادی را میتواند به همراه داشته باشد.
روشهای تقویت حافظه کودکان اوتیسم
قبل از اینکه در مورد حافظه و اوتیسم بیشتر بحث کنیم، مهم است که در مورد دو نوع مختلف حافظه انسان بیشتر بدانیم: حافظه آشکار و حافظه ناآشکار.
حافظه آشکار شامل به خاطر سپردن ارادی دادهها، واقعیتها و وقایع گذشته است. این حافظه بیشتر به معنی یادآوری تجربیات گذشته از زندگی فرد و حافظه معنایی طبقه بندی میشود که شامل ذخیره سازی واقعیتها، ایدهها و مفاهیم در مغز است. حافظه ناآشکار اعمال و افکار غیر ارادی را کنترل میکند که به دلیل تکرار در یک دوره زمانی در ذهن فرد ریشه دوانده است.
غالباً اشاره میشود که افراد مبتلا به اوتیسم در یادآوری واقعیتها و وقایع گذشته مشکل دارند. لذا از آنجا که حافظه آشکار؛ منطقه مشکلدار افراد مبتلا به اوتیسم است ما برای استفاده بهتر از تواناییهای حافظه، روی حافظه ناآشکار و حافظه بصری متمرکز خواهیم شد.
1. شکل گیری عادتها از طریق یادگیری افزایشی و تکرار
مغز کودک مبتلا به اوتیسم برای درک دستورالعملهای پیچیده و جملات طولانی آماده نیست. بنابراین در حین آموزش به این کودکان، لازم است ایدههای خود را با جملات کوتاه و ساده بیان کنید. تجزیه و تحلیل یک کار پیچیده در قالب مجموعههای ساده و در چند مرحله، روش بسیار توصیه شدهای برای آموزش کودکان اوتیسم است. زیرا این روش یادگیری افزایشی را تقویت میکند.
یادگیری افزایشی یک رویکرد گام به گام برای یادگیری یک مفهوم دشوار است که کودکان پس از درک کامل مرحله فعلی، مراحل بعدی را یاد میگیرند. ثابت شده است که یادگیری افزایشی همراه با تکرار در کودکان اوتیسم معجزه میکند.
2. استفاده از نشانه های تصویری
اغلب دیده میشود که وقتی مفهومی از طریق یک رسانه تصویری به کودکان اوتیسم نشان داده میشود، مسائل را بهتر درک میکنند. به لطف حافظه بصری قوی، آنها تمایل دارند چیزهایی را که از نظر بصری بر مغز آنها تأثیر گذاشتهاند به خاطر بسپارند. بنابراین نشانههای تصویری ابزاری عالی برای بهبود یادگیری و یادآوری هستند. رنگها، تصاویر و فیلم تأثیر ماندگاری در ذهن کودک میگذارد و به او کمک میکند تا چیزها را بهتر به خاطر بسپارد. به طور کلی کودک مبتلا به اوتیسم میتواند بین مفهومی که آموزش داده میشود و نشانهی تصویریای که نشان داده میشود، همبستگی ایجاد کند و بنابراین بهتر به خاطر بسپارد. به عنوان مثال سعی کنید جمع و تفریق را با کمک تصاویر آب نبات یا کاپ کیک آموزش دهید تا موضوع بیشتر قابل فهم باشد و مدت بیشتری در حافظهی او باقی بماند.
3. بازیهای تقویت حافظه
همه کودکان سرگرمی و بازی را دوست دارند. کودکان اوتیسم نیز از این نظر تفاوتی با دیگر کودکان ندارند. بنابراین میتوان از عشق آنها به بازی، برای تقویت حافظه و حتی دیگر تواناییهای آنان استفاده کرد. بازیهای سادهای مانند شکار گنج میتواند به افراد اوتیسم کمک کند تا کارهای روزمره را به خاطر بسپارند. بازی لگو برای ایجاد آگاهی فضایی خوب است. انجام بازیهای مسابقهای به آنها کمک می کند حقایق و مسائل را به خوبی به خاطر بسپارند.
مطالعات نشان داده است که بچههای طیف اوتیسم از طریق بازیهای ویدیویی آموزشی بهتر یاد میگیرند.
از آنجا که بازیهای ویدئویی ابزار بصری بسیار خوبی هستند، به یادگیری و به خاطرسپاری آنان کمک میکنند. بازیهایی مانند Echochrome برای توسعه استدلال فضایی مناسب هستند در حالی که بازیهایی مانند Stellar spell برای به خاطر سپردن کلمات جدید عالی هستند. بازیهای حافظه از یادگیری الهام میگیرند و از نظر بصری هم جذاب هستند اما مهمتر از همه اینکه برای کودکان سرگرم کننده هستند و این امر تفاوت چشمگیری در بهبود حافظه ایجاد میکند.
به دنبال بازی برای درمان اوتیسم کودک هستی؟ 7 بازی موثر این مقاله رو از دست نده!
4. داستان سازی
چرا ما داستانها را به خوبی به یاد میآوریم اما واقعیتها، مفاهیم و سایر اطلاعات را فراموش میکنیم؟ پاسخی ساده به این سوال این است که داستانها جالب هستند و همین امر باعث میشود در سطح احساسی عمیقتری با آنها ارتباط برقرار کنیم. کودکان اوتیسم میتوانند مسائل را به خوبی بیاموزند و به خاطر بسپارند؛ اگر در قالب یک داستان به آنها گفته شود. کلاه قصه گویی خود را به سر کنید و مفاهیم را از طریق داستان به آنها توضیح دهید. اطمینان حاصل کنید داستانهایی که میگویید نه تنها مفهوم را منتقل میکنند بلکه دارای یک هسته عاطفی نیز برای آنها هستند. به کودکان کمک کنید احساسات و واقعیتهای داستان را تشخیص دهند. داستان را بارها و بارها تکرار کنید تا مفهوم پشت داستان در ذهن آنها جا بیفتد. برای دریافت آگاهی بیشتر در این مورد به اینستاگرام نورولند مراجعه کنید.
5. مستندسازی وقایع با تصاویر
حافظه اپیزودیک (رویدادی) برای یادآوری تجربیات گذشته از زندگی فرد مفید است. به طور کلی کودکان مبتلا به اوتیسم حافظه اپیزودیک ضعیفی دارند و اغلب نمیتوانند اتفاقاتی را که در گذشته رخ داده است به یاد بیاورند. ثابت شده است که گرفتن تعداد زیادی عکس و مستندسازی داستان یا احساسات موجود در پشت تصاویر برای بهبود حافظه اپیزودیک معجزه آسا است. کودکان اوتیسم را به گرفتن عکس در زندگی روزمره و نوشتن معنای تصاویر برای آنها ترغیب کنید. وقتی آنها دوباره این تصاویر را مرور میکنند و توصیفات خود را بازخوانی میکنند به آنها کمک میشود تا خاطرات را دوباره به هم متصل کنند و به طور کلی باعث تقویت یادآوری میشود.
منابع:
اینستاگرام نورولند
سایت helpguide
سایت niched
وبسایت healthline
[…] مقالههای پیشین نورولند به تشخیص اوتیسم در کودکان نوپا و علائم و راههای درمان اوتیسم پرداختیم. در این قسمت […]