مهارت شناختی کودکان چیست و چگونه باید آن را تقویت کرد؟

به توانایی‌هایی که کودک برای پردازش و انجام انواع فعالیت‌های روزمره‌ی خود از آن‌ها استفاده می‌کند “مهارت‌ های شناختی کودکان” گفته می‌شود.

مهارت‌های شناختی از مهم‌ترین توانایی‌هایی هستند که همه‌ی ما باید در خود پرورش دهیم. از آنجا که بهترین سن برای تقویت مهارت، سنین کودکی است و بهترین روش برای تقویت مهارت کودکان بازی‌ کودکانه است؛ بازی‌های شناختی در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. ما در مقاله بازی شناختی به این موضوع پرداختیم و چند بازی عالی برای تقویت مهارت شناختی نیز معرفی کردیم.

در این مقاله سعی داریم تا راهکارهای ساده‌ای را برای انجام تقویت مهارت شناختی کودکان در خانه به شما آموزش دهیم. با این کار شما می‌توانید به رشد شناختی کودکان در کنار سرگرم کردن آن‌ها در خانه کمک کنید. پس تا پایان این مقاله با نورولند همراه باشید.

مهارت های شناختی کودکان شامل چیست؟

مهارت‌ های شناختی کودکان شامل مهارت‌های زیر است:

• توان یادگیری (مثل فهمیدن دستورات)
• توجه
• تمرکز
• استفاده از حواس پنج گانه
• حل مسئله
• درک و پردازش اطلاعات محیطی (مانند رنگ اشیا یا شکل هندسی)
• دسته بندی اطلاعات (مثل تشخیص آقایان از خانم‌ها)
• به خاطر سپردن اطلاعات (استفاده از حافظه)

این مهارت‌های حیاتی کودکان را قادر می‌سازد تا اطلاعات حسی را پردازش کنند و در نهایت ارزیابی، تجزیه و تحلیل، یادآوری، مقایسه و درک علت و معلول را بیاموزند. از دیگر توانایی های شناختی کودک می‌توان به توجه پایدار، خودداری از پاسخ، سرعت پردازش اطلاعات، انعطاف پذیری شناختی، توجه همزمان چندگانه، حافظه کاری، تشکیل دسته و تشخیص الگوها و توالی‌ها اشاره کرد.

روش‌های تقویت مهارت شناختی کودک کدامند؟

الف- فعالیت‌های روزمره برای تقویت مهارت های شناختی کودکان

شاید فکر کنید که برای تقویت مهارت های شناختی کودک باید کار عجیب یا سختی انجام دهید. اما در واقع اینطور نیست! برای تقویت مهارت شناختی کافیست چند روش خانگی ارزان قیمت و ساده زیر را اجرا کنید:

1- حضور در فضای باز

حضور در فضاهای بازی مانند پارک، به کودک کمک می‌کند تا توجهش را به محیط اطراف داده و به بررسی آن بپردازد. همین کار به رشد شناختی کودکان کمک خواهد کرد.

2- رفتن به سفر

سفر رفتن هم مانند مورد قبلی به پرورش دقت و توجه کودک و افزایش اطلاعاتی که او از محیط می‌گیرد کمک می‌کند.

3- گوش دادن به موسیقی

گوش دادن به موسیقی و درک ریتم و آواز آن نیازمند دریافت اطلاعات و دقت به آن‌هاست. موسیقی از این جهت به تقویت مهارت شناختی کمک می‌کند.

4- یادگیری اشکال و رنگ‌ها

یادگیری شکل‌ها و رنگ‌ها یکی‌از روش‌های خوب گسترش مهارت شناختی کودک است زیرا ذهن او را فعال می‌کند. پس تا قبل از سه سالگی رنگ و شکل‌ها را به کودک بیاموزید.

5- تحریک کودک برای پرسیدن پرسش

جواب دادن سوال کودک با سوال، به فعال شدن ذهن او و رشد شناختی کودکان کمک می‌کند.

6- انجام کار خانه

انجام کار خانه یا بازی با وسایلی بجز اسباب بازی‌های تکراری، به درک کاربرد آن‌ها منجر می‌شود و کودک را به سمت درک مسئله سوق می‌دهد. پس برای فعال شدن بخش شناختی ذهن فرزندتان از او بخواهید تا در کارهای خانه به شما کمک کند.

7- ساخت کاردستی و پروژه هنری

هر عملی که به استفاده از دست، پا و سایر اندام‌ها کودک با دقت بالا نیاز داشته باشد، به پرورش مهارت شناختی او کمک خواهد کرد. کاردستی ساختن نیازمند دقت در قیچی کردن، چسباندن و غیره بوده و این کار به معنای ایجاد هماهنگی بین اندام‌های کودک است.

8- نگاه کردن فیلم یا تماشای خود در آینه

درک دیداری کودک با گرفتن اطلاعات از اشیای درحال حرکت و پردازش آن‌ها تکمیل می‌شود. پس حتما شرایطی را فراهم کنید که کودک از چندماهگی حرکت اشیا را دنبال کند. ساده‌ترین روش این کار تماشای فیلم یا خود در آینه است.

ب- بازی برای تقویت مهارت های شناختی کودکان

مهارت شناختی کودکان حدودا از 2 سالگی به بعد با سرعتِ خوبی در کودکان پیشرفت می‌کند. کودکان در این سنین ارتباط قوی‌تری را با جهان پیرامون خود برقرار می‌کنند و تلاش می‌کنند تا برای کشف بیشتر و بهتر، از مهارت‌های بیشتری استفاده کنند و این تلاشِ بیشتر منجر به تقویت مهارت‌ها خواهد شد.

بنابراین سنین کودکی دوره‌ی بسیار مناسبی برای تقویت این توانایی شناختی می‌باشد. اما این تلاش اگر با محرک‌های اضافی مانند آموزش بازی‌ های هدفمند تلفیق شود می‌تواند تاثیرات شگفت‌انگیزی داشته باشد.

در ادامه به بررسی چند بازی تقویت مهارت شناختی می‌پردازیم. اما باید بدانید که لیست زیر تنها بخش کوتاهی از بازی‌هایی را که برای شما آماده کرده ایم در بر می‌گیرد. برای دیدن بازی‌های بیشتر تقویت مهارت شناختی به مقاله بازی شناختی سر بزنید. 

9- بازی این ابر شبیه چیه

حتما سما هم حداقل برای یک بار سعی کرده‌اید با ابرها شکل بسازید. باید بدانید که این بازی و بازی‌های مشابه کمک خیلی زیادی به تقویت مهارت های شناختی کودکان می‌کند.

10- بازی لی لی برای هماهنگی بین اندام‌ها

بازی لی لی یک بازی سنتی است که برای اجرای آن نیاز به تسلط زیادی برحرکت پاها دارید. این بازی به هماهنگی بین اندام‌ها و تقویت رشد شناختی می‌کند.

11- بازی سه سوته بیارش

این بازی فوق العاده به شما در پرورش رشد شناختی کودک کمک کرده و ضمن آن به منظم شدن کودک نیز کمک می‌کند. برای اجرای این بازی وقتی کودک سبد وسایل بازی‌اش را کف اتاق ریخته، یک عکس از آن تهیه کنید. و سپس با سبد خالی به اتاق دیگری رفته و از کودک بخواهید تا یکی‌از اشیای ولو شده کف اتاق را (که از روی عکس دیده‌اید) بیاورد و توی سبد بیاندازد.

12- بازی این چون اون

برای اجرای این بازی، یک سری تصویر مانند مداد یا کیف به کودک نشان دهید و از او بخواهید تا بگوید خودش چندتا از آن شی دارد و هریک چه رنگی است؟ مثلا شما یک عکس کوله پشتی به کودک نشان می‌دهید و او باید بگوید: “یک کوله زرد دارم. یک کوله قرمز دارم ” و غیره…

13- بازی نورولند

بازی موبایلی نورولند با تقویت مهارت‌هایی مانند حافظه، توجه، زبان و درک ریاضی به افزایش مهارت های شناختی کودکان 3تا6 ساله کمک می‌کند.

کلام آخر

ما در این مقاله سعی کردیم تا علاوه بر آشنا کردن شما با مهارت های شناختی کودک، به دلیل اهمیت مهارت شناختی، روش‌های ساده تقویت آن را نیز بیان کنیم. امیدواریم روش‌های معرفی شده برای شما مفید باشند.
در این صورت برای دیدن روش‌های آموزشی و بازی‌های تقویت مهارت‌های کودک بیشتر حتما به اینستاگرام نورولند مراجعه کنید. در نهایت هم اگر مهارت خاصی مدنظرتان است می‌توانید در بخش کامنت‌ها برایمان بنویسید تا مطالبی پیرامون آن مهارت برایتان آماده کنیم.