تقویت هوش هیجانی کودک با بازی

بازی‌ها یکی از بهترین روش‌های تقویت هوش کودک هستند. یکی‌از انواع هوش کودک، هوش هیجانی است. در این مقاله پس از تعریف هوش هیجانی کودک به بررسی‌ بازی‌های تقویت هوش هیجانی کودک می‌پردازیم.

به دوران مدرسه خود برگردید و سعی کنید آن دوستی را که با همه کنار می‌آمد و به دیگران کمک می‌کرد را به یاد آورید. حال به همکارانتان فکر کنید؛ قطعا میان آن‌ها کسی هست که همه او را دوست دارند؛ زیرا از حل مشکلات دیگران لذت می برند. می‌خواهید فرزندتان یکی از این افراد باشد؟
– اگر جواب شما بله است؛ پس تا آخر این مقاله همراه نورولند باشید تا بازی‌هایی را به شما معرفی کنیم که هوش هیجانی (هوش عاطفی) کودک را تقویت می‌کنند.
– بله! هوش هیجانی! این نوع هوش یکی از انواع هوش گاردنر است که هاوارد گاردنر آن را به این شکل توصیف کرده است:

هوش هیجانی کودک چیست؟

هوش هیجانی مجموعه‌ای از مهارت‌های مرتبط با نظارت بر احساسات خود و دیگران و توانایی استفاده از احساسات برای هدایت افکار و اعمال است.

وقتی کودک شما بتواند احساساتش را بشناسد، آن‌ها را مدیریت کند و احساسات دیگران را درک کند، زندگی اجتماعی، تحصیلی و روانی سالم‌تری خواهد داشت. این همان چیزی است که به آن هوش هیجانی (Emotional Intelligence) یا به‌اختصار EQ می‌گویند.

کودکان با EQ بالا:

• بهتر با هم‌سالان خود کنار می‌آیند

• رفتارهای پرخاشگرانه کمتری دارند

• در موقعیت‌های پرتنش آرام‌تر عمل می‌کنند

• بهتر می‌توانند با تغییرات یا شکست‌ها کنار بیایند

اما چگونه باید هوش هیجانی را در کودکان افزایش دهیم؟ جواب این سوال «بازی» است. بازی‌ها را دست کم نگیرید زیرا آن‌ها موثرترین راه برای تقویت مهارت های ذهنی کودکان هستند. بازی‌های خوبی برای تقویت هوش هیجانی کودک وجود دارند که نمونه‌ این بازی‌های تقویت این هوش در این مقاله آمده است.

۱۲ ببازی‌ تقویت هوش هیجانی کودک‌

چه کودک شما نوجوان یا نوپا باشد؛ می‌توانید فعالیت‌ها و بازی‌های زیر را برای تقویت هوش هیجانی کودک انجام دهید:

1-بازی بازسازی موقعیت‌های هیجانی:

در این بازی برای تقویت هوش هیجانی ، شما موقعیت‌های اجتماعی که ممکن است هیجانات و عواطف بچه را برانگیخته کنند را بازسازی می‌کنید.

این بازی با یک پرسش مانند: «اگر در مدرسه … شود، تو چه کار می‌کنی؟» شروع می‌شود. و کودک باید آن موقعیت را کاملا بازسازی کرده و داستان خود را برای شما تعریف کند.

از آنجایی که هیجانات کودک در مهد، خانه و مدرسه خلاصه می‌شود؛. با حرف زدن درباره مسائل مدرسه کمک بزرگی به تقویت هوش هیجانی کودک می‌کنیم. خصوصا اگر کودک شما کودکی خجالتی است.

یک مثال برای شروع این بازی: اگر دوستت در مدرسه زمین بخورد؛ تو چه می‌کنی؟

2-بازی‌های جمله‌ سازی برای تقویت هوش هیجانی کودک‌

جمله‌ها بهترین راه برای همدردی و بروز هیجانات و احساسات هستند. بعضی وقت‌ها بچه‌ها می‌خواهند با کسی حرف بزنند یا احساس همدردی و کمک کنند؛ اما بیان کافی برای این کار را ندارند. یکی از عوامل تاثیرگذار بر تقویت این هوش کودک، جمله بندی مناسب است. بنابراین بازی‌های جمله‌سازی از بازی‌های تقویت هوش هیجانی کودک‌ هستند.

ویدیوی زیر یکی‌از این بازی‌های جمله سازی مناسب را نشان می‌دهد. ویدیوهای مشابه دیگر را در صفحه اینستاگرام ما دنبال کنید.

3- بازی‌های فکری برای تقویت هوش هیجانی کودک‌

بازی‌های فکری مانند اسم فامیل، دوز و غیره مستقیما موجب بهبود توانایی حل مسئله کودک می‌شوند به همین شکل، به تقویت هوش هیجانی کودک‌ کمک می‌کنند.

بازی‌های فکری برای تقویت هوش هیجانی کودک‌ را در مقاله بازی‌ فکری کودک ببینید.

4- بازی تشخیص سایه‌ها

در این بازی شما چند شکل را به همراه سایه‌ی آن به کودک نشان می‌دهید، و از او می‌خواهید هر شی را به سایه خود وصل کند. این تمرین با بهبود توجه بصری، اسکن بصری و مهارت های استدلال، هوش هیجانی کودک را افزایش می‌دهد.

تمرینات این چنینی بیشتر را در قالب معما در وبسایت ما دنبال کنید.

5- بازی کی چه حسی داره؟

یکی از عالی‌ترین بازی‌های مهارت هیجانی کودک، برچسب زدن به احساسات دیگران است. در این بازی، می‌توانید سعی کنید احساسات شخصیت‌ها را هنگام خواندن یک داستان با هم شناسایی کنید. یا هنگام تماشای تلویزیون، می توانید از فرزندان خود بخواهید که با زبان بدن و کلماتی که احساساتی را که فرد احساس می‌کند، تشخیص دهند.

6- بازی کارت احساسات

هدف: شناسایی و نام‌گذاری احساسات
کارت‌هایی با تصویر چهره‌های مختلف (خشم، شادی، ناراحتی، ترس و…) تهیه کنید. از کودک بخواهید احساس تصویر را حدس بزند و بگوید «چه چیزی ممکن است باعث این احساس شده باشد؟»

7- بازی «اگر من جای تو بودم…»

هدف: تمرین همدلی و درک دیدگاه دیگران
موقعیت‌هایی را تعریف کنید (مثلاً: «دوستت اسباب‌بازیت را شکست.»). از کودک بپرسید: اگر تو جای او بودی، چه احساسی داشتی؟ یا اگر دوستت جای تو بود، چه کار می‌کرد؟

8- نمایش عروسکی با احساسات

هدف: بیان غیرمستقیم احساسات و حل مسئله
با عروسک‌های دستی یا انگشتی، سناریوهایی اجرا کنید که در آن یک شخصیت ناراحت، عصبانی یا نگران است. از کودک بخواهید نقش شخصیت دوم را بازی کند و راه‌حل یا دلجویی ارائه دهد.

9- بازی مکعب احساسات

هدف: تقویت واژگان هیجانی
مکعبی با برچسب احساسات مختلف بسازید. کودک آن را می‌چرخاند و باید یک خاطره یا موقعیتی تعریف کند که آن احساس را داشته است.
مثلاً: «یه بار که خیلی ترسیده بودم…»

10- بازی نفس اژدها

هدف: مدیریت خشم و آرام‌سازی
از کودک بخواهید وقتی عصبانی است، «مثل اژدها نفس عمیق بکشد» و آهسته بیرون دهد. می‌توانید این را به‌صورت بازی با نقاشی اژدها یا شبیه‌سازی شعله درآوردن با دستمال انجام دهید.

11- بازی نقش «پلیس احساسات»

هدف: کنترل هیجانات در موقعیت‌های واقعی
در موقعیت‌های کوچک (مثلاً بازی با خواهر/برادر)، از کودک بخواهید نقش «پلیس احساسات» را بازی کند و اگر کسی ناراحت یا عصبانی شد، کمک کند تا احساسش را نام ببرد و راه‌حل پیشنهاد دهد.

12- دفترچه هیجانات

هدف: مستندسازی و آگاهی از احساسات
یک دفترچه ساده درست کنید. هر شب از کودک بخواهید نقاشی یا چند کلمه درباره احساسی که در طول روز داشت، بنویسد. این باعث تقویت خودشناسی هیجانی می‌شود.

نقش والدین در پرورش هوش هیجانی کودک

والدین و مربیان در شکل‌گیری EQ کودک نقش کلیدی دارند. موارد زیر بسیار مؤثرند:

• الگو بودن: رفتار شما در مواجهه با استرس، خشم و ناراحتی، مدل کودک خواهد بود.
• شنیدن فعال: به کودک اجازه بدهید احساساتش را کامل بیان کند، بدون قضاوت یا قطع کردن.
• تأیید احساسات: به‌جای «گریه نکن»، بگویید «می‌فهمم که ناراحت شدی». این کار احساس کودک را به رسمیت می‌شناسد.
• کمک به نام‌گذاری احساسات: کودک ممکن است نداند چه احساسی دارد. کمک کنید آن را با کلمات بیان کند.

پرسش و پاسخ

کلام پایانی

هوش هیجانی به بچه کمک می‌کند تا در جمعیت فعال باشد و این به افزایش اعتماد به نفس کمک می‌کند. برای تقویت این هوش، باید با بازی احساسات را به او یاد دهید. شما از چه بازی‌های دیگری برای تقویت هوش هیجانی کودک‌ استفاده می‌کنید؟ نظر خود را با ما به اشتراک بگذارید.

(این مقاله با استفاده از مقالات وبسایت mentalup نوشته‌ شده‌‌است.)