مهارت‌های اجتماعی خوب، به بچه‌ها این اجازه را می‌دهد که از روابط بهتر با همسالان خود لذت ببرند. اما مزایای مهارت‌های اجتماعی فراتر از روابطی است که کودکان با همسن‌های خود دارند. نتایج تحقیقات انجام شده، نشان دادند که مهارت‌های اجتماعی خوب، ممکن است استرس را در کودکانی که در سن مهد کودک هستند، کاهش دهد.

مهارت‌های اجتماعی مجموعه‌ای از مهارت‌ها هستند که به اصلاح مداوم و پیشرفت کودکان نیاز دارند. این مهارت‌ها به گونه‌ای نیستند که کودک شما از بدو تولد آن را داشته باشد و به شکلی هستند که می‌توان با تمرین آن‌ها را تقویت کرد و بهبود بخشید.

به دنبال لحظه‌های آموزنده باشید که در آن‌ها می‌توانید به کودکان خود کمک کنید تا بهتر عمل کند. برخی از مهارت‌های اجتماعی پیچیدگی بیشتری دارند و باید با تمرین و دقت بیشتری به کودکان یاد داده شوند. مثلا اینکه زمانی که شخصی مورد ظلم واقع می‌شود، کودک باید چه واکنشی از خود نشان دهد؟ یا اگر معلم یا داور نظری مخالف با رای کودک دادند، او چه رفتاری باید انجام دهد؟

برای کسب مهارت‌های اجتماعی باید صبر و حوصله به خرج دهید تا کودکان به خوبی رفتارهای متناسب با آن را یاد بگیرند و بتوانند استفاده کنند. در این مقاله‌ی نورولند قصد داریم تا به مزایای مهارت‌های اجتماعی و راهکارهای تقویت آن بپردازیم. پس با ما همراه باشید.

مزایای مهارت‌های اجتماعی

مهارت‌های اجتماعی طیف وسیعی از مزایا را به کودکان می‌دهند. این مهارت‌ها به موفقیت بیشتر در مدرسه و روابط بهتر با همسالان خود منتهی می‌شود. بعد از تحقیقاتی که در دانشگاه ایالتی پن و دانشگاه دوک انجام شد، محققان متوجه شدند کودکان 5 ساله‌ای که در گوش دادن، به اشتراک گذاشتن وسایل و خوراکی‌ها با همسالان خود، همکاری با دیگران و دیگر مهارت‌های مربوط به مهارت اجتماعی بهتر عمل می‌کنند، در دانشگاه‌های بهتری نیز قبول می‌شوند و مسیر موفق‌تری هم طی خواهند کرد.

مجله آمریکایی بهداشت عمومی تحقیقات دیگری منتشر نمود که در آن به موفقیت بیشتر کودکانی اشاره کرد که در مهدکودک روابط اجتماعی بهتری دارند. کودکانی که مهارت‌های اجتماعی قوی دارند، راحت‌تر می‌توانند با همسالان خود کنار بیایند، و به احتمال زیاد سریع‌تر با هم دوست می‌شوند.

روابط دوستانه با همسالان، همچنین به کودکان فرصت می‌دهد تا مهارت‌های اجتماعی پیشرفته‌تری مانند حل مساله و حل اختلافات را تمرین کنند.

اما کودکانی که مهارت‌های اجتماعی و عاطفی خوبی ندارند، ممکن است بیشتر در معرض خطرات و آسیب‌های زیر قرار بگیرند.

• وابستگی به کمک‌های مردمی
• مشکلات قانونی
• سو استفاده از مواد مخدر
• مشکل در ارتباط با افراد دیگر
• استرس و اضطراب ناشی از برقرار نکردن ارتباط با دیگران

همچنین محققان دریافتند که کودکان در حین یادگیری مهارت‌های اجتماعی جدید، سطح کورتیزول (هورمون استرس) کمتری را تجربه می‌کنند.

اشتراک گذاری

تمایل برای به اشتراک گذاشتن یک اسنک یا به اشتراک گذاشتن یک اسباب‌بازی می‌تواند راهی طولانی برای کمک به کودکان و حفظ دوستان باشد. کودکان از سن 2 سالگی، ممکن است تمایل خود را برای سهیم شدن اسباب‌بازی یا خوراکی با دیگران نشان دهند، اما معمولا تنها زمانی این کار را انجام می‌دهند که منابع آن‌ها فراوان است.

با این حال، کودکان بین سنین 3 تا 6 اغلب خودخواه هستند. و زمانی خوراکی خود را با دیگر هم‌سن‌های خود به اشتراک می‌گذارد که علاقه‌ای به آن نداشته باشد، زیرا حس می‌کند اگر وسیله یا خوراکی خود را با کسی تقسیم کند، لذتی که به او می‌رسد هم نصف می‌شود.

کودکان با سن 7 یا 8 سال، نسبت به عدالت بیشتر نگران می‌شوند و تمایل بیشتری برای سهیم شدن دارند. کودکانی که در مورد خودشان احساس خوبی دارند، تمایل بیشتری برای سهیم شدن با دیگران از خود نشان می‌دهند. آموزش به اشتراک گذاشتن خوراکی و اسباب‌بازی به کودکان می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس آن‌ها نیز منجر شود.

چگونه اشتراک‌گذاری را با کودک خود تمرین کنیم؟

برای اینکه فرزندتان وسایل یا خوراکی خود را با دیگران به اشتراک بگذارد، او را مجبور نکنید و برای این کار با او دعوا نکنید. سعی کنید که با آرامش و خونسردی او را تشویق به این کار کنید و به او بفهمانید که با به اشتراک گذاشتن خوراکی یا وسایل خود می‌تواند به دیگران حال خوب دهد. مثلا به او اینطور بگویید که «به نظر می‌آید که قرار است میان‌وعده‌ی خود را با خواهرت شریک شوی، مطمئنم او بابت این کار تو بسیار خوشحال خواهد شد.»

همکاری

همکاری به معنای کار با یکدیگر برای رسیدن به یک هدف مشترک است. کودکانی که با یکدیگر همکاری می‌کنند، در برابر درخواست دیگران محترمانه‌تر برخورد خواهند کرد و مشارکت بهتری خواهند داشت.

همکاری یکی از مواردی است که برای دستیابی به یک جامعه موفق، ضروری است. کودک شما باید همراه با همکلاسی‌ها در زمین‌بازی و همچنین در کلاس همکاری کند.

کودکان در حدود سه سال و نیم می‌توانند با همسالان خود برای یک هدف مشترک کار کنند. برای کودکان، همکاری ممکن است هر چیزی باشد، مثل ساختن یک برج اسباب‌بازی، یا یک بازی که به مشارکت همه نیاز داشته باشد. برخی از کودکان در موقعیت‌های همکاری، نقش رهبر را برعهده می‌گیرند و برخی نقش اجرا کننده را دارند و همکاری دقیقا یعنی این نقش‌ها در کنار یکدیگر به درستی کار خود را انجام دهند. پیشنهاد می‌کنیم برای اینکه با دیگر مهارت‌های لازم برای کودکان آشنا شوید و راهکارهای تقویت آن را یاد بگیرید حتما به اینستاگرام نورولند هم مراجعه کنید.

چگونه همکاری را با کودک خود تمرین کنیم؟

در مورد اهمیت کار گروهی صحبت کنید و اینکه چگونه مشاغل در زمانی که همه در آن شرکت می‌کنند، بهتر است. فرصت‌هایی برای کل خانواده ایجاد کنید تا با هم کار کنند. مثل زمانی که یک وعده غذایی درست می‌کنید یا هر کار خاصی که برای خانواده ضروری است و همه باید برای انجام آن دست به دست هم بدهید، در طول این بازی‌ها و تمارین هم حتما به اهمیت همکاری تاکید کنید.

گوش دادن

گوش دادن فقط سکوت نیست. گوش دادن یعنی صحبت‌های طرف مقابل را به خوبی متوجه شوید و به حرف‌هایی که می‌زند دقت کنید. شنیدن هم چنین جز مهمی از ارتباط سالم و البته مهارت‌های اجتماعی است. حتی می‌توان گفت بیشتر یادگیری در مدرسه، به توانایی کودک در گوش دادن به آنچه معلم می‌گوید، بستگی دارد. دادن فرصت‌های زیاد به کودک برای تمرین، می‌تواند این مهارت را تقویت کند.

گوش دادن یا شنیدن عنصر مهمی برای تقویت مهارت‌های اجتماعی افراد است و حتی در بزرگسالی هم به آن‌ها کمک می‌کند تا قبل از انجام هرکاری یا گرفتن هر تصمیمی به خوبی حرف‌ها طرف مقابل خود را بشنوند.

مهم است که به کودکان خود بیاموزیم زمانی که شخصی در حال صحبت کردن است نباید به گوشی موبایل خود نگاه کنیم زیرا باعث می‌شود که تمرکز کافی نداشته باشیم و به درستی نتوانیم حرف طرف مقابل را گوش دهیم.

چگونه مهارت گوش دادن را در کودک خود تقویت کنیم؟

هنگام خواندن کتاب برای کودکان، به صورت دوره‌ای توقف کنید و از آن‌ها بخواهید در مورد آنچه که می‌خوانید برای شما توضیح دهند. مثلا به کودک خود بگویید: ” چه چیزی در مورد این داستان را تا کنون به خاطر دارید.” بعد از اینکه برای شما تعریف کرد، قسمت‌هایی که جا انداخته بود را به او دوباره توضیح دهید. به آن‌ها آموزش دهید تا در هنگامی که شما در حال صحبت کردن هستید، فقط گوش دهند و در میان صحبت کسی حرف نزنند.

پیروی از قوانین

کودکانی که با پیروی از قوانین مشکل دارند، به احتمال زیاد عواقب متعددی را تجربه خواهند کرد. از کپی کردن تکالیف خود برای به دست آوردن نمره تا مشکلات بزرگتری که با پیروی نکردن از قانون در جامعه با آن مواجه خواهند شد.

پیروی از قوانین نیز یکی از ارکان مهم برای تقویت مهارت‌های اجتماعی است و در آینده‌ی کودک بسیار تاثیرگذار خواهد بود. همانطور که به کودکان خود تمیزی، نظافت و خیلی مهارت‌های دیگر را آموزش می‌دهید، به آن‌ها یاد دهید که از قوانین پیروی کنند و به آن احترام بگذارند. با این حال، قبل از اینکه از کودک خود انتظار داشته باشید که به قوانین عمل کند، باید در آموزش و رفتار خود دقت کنید تا الگوی اشتباه به او یاد ندهید.

چگونه پیروی از قوانین را با کودک خود تمرین کنیم؟

• در لحظه به کودک خود بیش از یک دستور ندهید. به جای اینکه به او بگویید دست‌هایت را بشور، کفش را از پای خود خارج کن و کتاب‌ها را کنار بگذار، اجازه دهید تا ابتدا یک دستور را اجرا کند، سپس بعدی را به او اعلام کنید.
• دستورها و قوانینی که باید رعایت شوند را در هنگام آموزش به صورت سوال مطرح نکنید. مثلا به کودک خود نگویید، آیا ممکن است اسباب‌بازی‌های خود را مرتب کنی؟ با پرسیدن سوال به این شیوه، به کودک خود اجازه می‌دهید تا گزینه‌ای به اسم نه را بتواند انتخاب کند. با آرامش و احترام از فرزند خود بخواهید تا کاری که گفتید را به بهترین شیوه انجام دهد.
• فراموش نکنید که نقض قوانین در کودکان نیز طبیعی است. و امکان دارد دلایل مختلفی داشته باشد. به هیچ عنوان نباید کودک خود را سرزنش یا تنبیه کنید.
• با گفتن چیزهایی مثل “از اینکه بعد از یکبار گفتن، حرفم را گوش کردی، از تو متشکرم”
• اگر کودکان شما برای پیروی از دستورها تلاش می‌کنند، به آن‌ها فرصت تمرین پیروی از فرمان‌های ساده را بدهید.

احترام به فضای شخصی

مهم است که به بچه‌ها یاد بدهیم چطور به فضای شخصی دیگران احترام بگذارند. برای انجام این کار قوانین خانگی ایجاد کنید که کودکان را تشویق می‌کند به فضای شخصی افراد دیگر احترام بگذارند.

اگر کودک شما چیزها را از دست افراد دیگر می‌گیرد و یا هر وقت حوصله‌اش سر می‌رود، مشکلاتی را ایجاد می‌کند. اگر کودک شما به دامن آشنایان می‌رود و یا در هنگام صحبت کردن بیش از حد به افراد نزدیک است، از آن به عنوان یک لحظه آموزنده استفاده کنید. کودک خود را کنار بکشید و به برخی از مسائل مربوط به فضای شخصی به او آموزش دهید.

چگونه احترام به فضای شخصی را با کودک خود تمرین کنیم؟

به کودکان خود آموزش دهید تا زمانی که صحبت می‌کنند، با فاصله باز و را دور از دست مردم بایستند. زمانی که در صف ایستاده‌اند، در مورد این که چقدر نزدیک به فرد مقابل آن‌ها است و همچنین در مورد حریم خصوصی با آن‌ها صحبت کنید. شما ممکن است در سناریوهای مختلف نقش داشته باشید تا به آن‌ها در تمرین توصیف فضای شخصی مناسب کمک کنید. اما حتما فضای شخصی و احترام به حریم دیگران را جدی بگیرید.

ایجاد ارتباط چشمی

ارتباط چشمی خوب بخش مهمی از ارتباط و مهارت‌های اجتماعی است. بعضی از بچه‌ها برای نگاه کردن به فردی که دارند صحبت می‌کنند، تقلا می‌کنند. اما در کل فرقی نمی‌کند که کودک خجالتی است و ترجیح می‌دهد به زمین خیره شود یا به سادگی حتی وقتی مشغول کار دیگری هم می‌شود، تماس چشمی را ادامه می‌دهد. مهم این است که بتواند با این ارتباط به طرف مقابل حس خوب انتقال دهد و مهارت اجتماعی خود را بهبود ببخشد.

چگونه ارتباط چشمی را با کودک خود تمرین کنیم؟

شما حتی می‌توانید نمونه‌هایی را به فرزند خود نشان دهید که ارتباط چشمی برقرار نمی‌کنند. تا به صورت تجربی هم مشاهده کنند که چه تاثیر منفی بر روابط اجتماعی خواهند گذاشت. برای تقویت تماس چشمی در کودکان خود هم می‌توانید دو سناریوی مختلف زیر را انجام دهید:

• از آن‌ها بخواهید تا زمانی که به زمین خیره شده‌اید، یک داستان را تعریف کنید، یا چشم‌ها را ببندید و یا به همه جا نگاه کنید، مگر اینکه به آن‌ها نگاه کنید.
• آن‌ها را دعوت کنید تا داستان دیگری تعریف کنید و زمانی که صحبت می‌کنید ارتباط چشمی داشته باشید.
• پس از آن، در مورد چگونگی احساس کودک خود در هر سناریو بحث و گفتگو کنید.

استفاده از آداب

گفتن لطفا و تشکر کردن و استفاده از آداب و رسوم می‌تواند راهی طولانی برای کمک به کودک شما برای جلب توجه به دلایل درست باشد. معلمان، والدین دیگر و کودکان دیگر به یک کودک خوب رفتار خواهند کرد.

البته، رفتارهای آموزشی گاهی اوقات می‌تواند مانند یک نبرد دشوار باشد.، همه بچه‌ها اجازه خواهند داد که رفتارشان گاهی از چهارچوب بیرون بزند. اما مهم این است که کودکان بدانند چگونه و در چه شرایطی باید مودب باشند، به خصوص وقتی که در خانه‌ی افراد دیگر یا در مدرسه هستند.

چگونه استفاده از آداب را با کودکان خود تمرین کنیم؟

می‌توانید از بازی‌های پرسش و پاسخی استفاده کنید. بازی‌هایی که در جواب آن‌ها باید بله یا خیر بگویید. سپس کلمات را به بله لطفا و نه متشکرم تغییر دهید و بازی کنید. این بازی باعث می‌شود تا بعد از مدتی کودک به صورت خودکار از این کلمات استفاده کند و همانطور که در ابتدا گفته شد، احترام نقش به سزایی در تقویت مهارت‌های اجتماعی کودکان خواهد داشت. به یاد داشته باشید زمانی که کودکان فراموش می‌کنند از این نوع رفتار استفاده کنند، از آن‌ها تعریف و تمجید کنید.

کلام آخر

در این مقاله سعی کردیم تا راهکارهایی برای تقویت یکی از مهم‌ترین مهارت‌های کودکان به شما ارائه دهیم. اگر اطلاعات کامل‌تری درمورد مهارت‌ اجتماعی کودکان نیاز دارید می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.

در انتها هم امیدواریم که این مطلب مورد استفاده شما واقع شود و منتظر نظرات، سوالات و تجربیات شما در بخش کامنت‌ها هستیم.