هرآنچه باید درمورد تربیت جنسی کودک بدانیم

هر زمان که صحبت از تربیت جنسی کودک می‌شود، سوالات زیادی ذهن والدین را به خود مشغول می‌کند. سوالاتی از قبیل چه زمانی باید در مورد مسائل جنسی با کودک خود صحبت کنم؟ چگونه باید برای او توضیح دهم؟ نیاز است کودک چه مسائلی را بداند؟ نورولند پاسخ این سوال را می‌داند!

تربیت جنسی نسبت به چند سال گذشته تغییرات زیادی داشته است و والدین نسبت به این موضوع آگاهی بیشتری پیدا کردند. در زمان کودکی ما والدین صحبت در مورد مسائل جنسی را کاملا اشتباه می‌دانستند، دلیلشان هم باز شدن چشم و گوش بچه‌ها بود. اما اکنون زمانه تغییر کرده است و اگر درمورد این مسائل به کودک خود آگاهی ندهیم و او را با این فضا آشنا نکنیم، می‌تواند در اینترنت و فضای مجازی به شکل اشتباهی این مسائل را بفهمد و گاهی منجر به اتفاقات ناگواری می‌شوند.

چه اقداماتی برای تربیت جنسی کودک باید انجام دهیم؟

در ابتدا، نیاز است که شما اطلاعات کودک خود را محک بزنید و تا جای ممکن بفهمید که چقدر اطلاعات دارد و چه سوالاتی در ذهن او پیش آمده است. کودک شما ممکن است در مدرسه، فضای اینترنت، جمع‌های دوستانه خود حرف‌هایی را در مورد مسائل جنسی بشنود. اول باید بدانید که چه چیزی شنیده، تا به او اطلاعات بیشتر ندهید.

اگر کودکتان چیزی درباره‌ی مسائل جنسی پرسید، به هیچ وجه با او دعوا نکنید یا سوالش را بی‌پاسخ نگذارید. این کار شما باعث می‌شود که دیگر به شما مراجعه نکند. همین کافیست تا برای دریافت هر نوع اطلاعات غلطی مهیا شود. در ضمن این نکته را به خاطر داشته باشید که نحوه برخورد شما با این مسائل آینده‌ی او را در روابط جنسی کودکتان می‌سازد.

نکته: هرگز به دلیل کنجکاوی جنسی کودک را تنبیه نکنید! این کار مانع رشد صحیح کودک می‌شود. برای آشنایی با روش‌های صحیح تشویق و تنبیه کودک از مقاله لینک شده کمک بگیرید!

در سنین مختلف چگونه باید با کودک خود صحبت کنیم؟

موضوع دیگری که اهمیت دارد، سن کودکان است. لازم است که بدانید در هر بازه‌ای کودک شما باید چه مسائلی را بداند و از چه موضوعاتی آگاهی داشته باشد. در این مقاله‌ی نورولند بنا داریم تا به صورت کامل درباره‌ی تربیت جنسی کودک در هر بازه‌ی سنی صحبت کنیم. بنابراین تا انتها همراه ما باشید تا کودک خود را در مسائل جنسی، درست تربیت کنید.

دوره‌ی نوزادی (تا دو سالگی)

در این دوره، باید موارد زیر را به کودک خود آموزش دهید:

• اسم قسمت‌های مختلف بدن (حتی ناحیه تناسلی) را به آن‌ها یاد دهید.
• اجازه دهید قسمت‌های مختلف بدن خود را لمس کنند. اگر از لمس کردن آن‌ها را منع کنید، بیشتر کنجکاو می‌شوند، پس در این دوره سختگیری نکنید.
• در اواخر این دوره کم کم به کودک خود آموزش دهید که دخترها با پسرها فرق دارند.
• درباره‌ی عملکرد بدن و کارکرد قسمت‌های مختلف آن برای کودک خود توضیح دهید. مثلا بگویید که در هنگام ادرار اوره از بدن دفع می‌شود. در نتیجه مواد زائد از بدن خارج می‌شوند. (همیشه از اصطلاحات عامیانه استفاده نکنید).
• اگر فرزندتان دوست دارد در خانه لخت بگردد، باید به او تذکر دهید که نباید همیشه و همه‌جا لخت باشد. برای لخت شدن باید در مکان و زمان مناسبی قرار داشته باشد. مثلا حمام جایی است که می‌تواند لخت شود و پارک مکانی است که نباید در آن لخت بود.

نتیجه‌

اگر بخواهیم از دیدگاه فنی و علمی نگاه کنیم، کودک شما در این دوره تربیت جنسی خاصی را پشت سر نمی‌گذارد. این دوره‌ی سنی تنها برای این است که کودک شما بدن خود را بهتر بشناسد و کم کم با تفاوت‌های خود با جنس مخالفش آشنا شود. هدف نهایی پس از اتمام دو سالگی این است که کودک شما با بدن خود احساس راحتی کند و همه‌ی اندام‌ها را با دیدگاهی برابر نگاه کند.

دوره‌ی خردسالی (3 تا 6 سالگی)

با شروع خردسالی، عقل کودک کمی کامل‌تر شده و قادر به صحبت کردن و درک مفاهیم بیشتری است. با شروع سه سالگی می‌توانید مفاهیمی از حریم شخصی که خود بخشی از تربیت جنسی کودک است را به او آموزش دهید. در ادامه تعدادی از این موارد را بیان کردیم:

• بعضی از اعضای بدن شخصی هستند و نباید هرکسی در کل دنیا آن‌ها را مشاهده کند.
• هرکسی حریم شخصی خود را دارد و باید به حریم شخصی دیگران احترام بگذارید. مثلا اگر درب سرویس بهداشتی بسته است، باید در بزنید و اگر کسی نبود وارد شوید.
• دیگران هم باید به حریم شخصی شما احترام بگذارند.
• به او یاد دهید که مکالمه‌ی پیرامون بدنش خصوصی است و جز خودش و پدر و مادرش نباید کس دیگری از این موضوع خبر داشته باشد.

همانطور که عقل کودک کامل‌تر می‌شود، سوالات بیشتری هم برای او به وجود آمده و کنجکاوتر از قبل خواهد شد. به همین خاطر در مورد لمس اعضای بدن باید هوشیارتر باشید و اطلاعات کامل‌تری در اختیار فرزندتان بگذارید. در مورد لمس اعضای بدن در سنین خردسالی باید به نکات زیر توجه کنید.

هیچ اشکالی ندارد که به ناحیه تناسلی خود دست بزند، اما به او یاد دهید که باید جا و زمان آن را رعایت کند. در همه‌جا و همیشه این کار امکانپذیر نیست.

اگر کودک شما با ناحیه تناسلی خود بازی می‌کند، باید به او توضیح دهید که انجام این کار ممکن است حس خوبی داشته باشد، اما یک فعالیت خصوصی است و باید در مکانی خصوصی رخ دهد. درست مثل دستشویی رفتن.

اگر کودکتان در جمع یا در بیرون از خانه، دستش را داخل شلوارش می‌برد، با آرامش به او گوشزد کنید که دست خود را دربیاورد چون کار خوبی نیست. به هیچ عنوان داد و فریاد نکنید، چون در این سن کودک بسیار لجباز است و به کار خود ادامه می‌دهد.

اگر کودکتان را در حال دکتربازی با همسالان خود دیدید (دکتر بازی به معنای لمس نقاط خصوصی یا نشان دادن ناحیه تناسلی)، ابتدا یک نفس عمیق بکشید، سپس با آرامش بازی آن‌ها را قطع کرده و از او بخواهید که لباسش را بپوشد یا دیگر اجازه ندهد دست به نقاط خصوصی او زده شود و در نهایت با اسباب‌بازی دیگری حواس آن‌ها را پرت کنید. بعدا که به خانه رفتید، می‌توانید دوباره قوانین مربوط به حریم شخصی و لمس کردن را برای او توضیح دهید.

اینستاگرام نورولند، یک صفحه خوب برای پیدا کردن جواب سوالات تربیتی شماست!

سوال «مامان من چجوری به دنیا آمدم» را چگونه پاسخ دهیم؟

یکی از مهمترین سوالاتی که کودکان در این سن از والدین خود می‌پرسند، «ما چجوری به دنیا آمدیم؟» است. معمولا والدین در این زمان، سعی می‌کنند کودک خود را گمراه کنند یا با پاسخ‌هایی مثل «لک‌لک‌ها تو را آوردند»، تفره روند. اما خردسالی زمانی است که باید به کودک مفاهیم ساده و ابتدایی تولدشان را توضیح دهید. برای انجام اینکار می‌توانید از روش‌های زیر کمک بگیرید.

همانطور که تمامی جانداران از جمله، درخت، سگ، مرغ و… تولید مثل می‌کنند، انسان‌ها هم همینطور هستند. کم کم نمونه‌های تولید مثل را به او نشان دهید.

به کودک خود بگویید که او در شکم شما رشد کرده و از آنجا متولد شده است. همین توضیح ساده هم کفایت می‌کند و جزئیات را می‌توانید در ادامه به آن اضافه کنید.

اگر از شما سوال پرسید که چجوری بچه‌ها از بدن مادر خارج می‌شوند، به او بگویید که از شکم شما خارج شده است.

این نکته را هم به بچه‌ها یادآور شوید که بچه‌دار شدن کار بزرگترهاست و بچه‌ها نمی‌توانند اینکار را انجام دهند.

سن خردسالی اقتضا می‌کند که نکاتی را هم درباره‌ی مالکیت بدن به آن‌ها بگویید. مثلا:

• کودکان صاحب بدن خود هستند و حق دارند کسانی که می‌توانند بدنشان را لمس انتخاب کنند. (این حق را باید برای کودک خود قائل شوید و حتی اگر نخواست نزدیک‌ترین افراد هم به او دست بزنند، با او همراهی کنید)
• اگر نمی‌خواهند کسی را بوس یا بغل کنند، مجبور به انجام اینکار نیستند.
• گاهی اوقات نیاز است که افرادی به بدن آن‌ها دست بزنند مثل دکتر و پرستار. (به کودکان بگویید که دست زدن دکتر و پرستار مشکلی ندارد و صرفا برای انجام امور پزشکی است)
• نباید درباره‌ی بدن خود رازی را پیش خود نگه دارند. رازها برای مسائلی مثل سورپرایزها و کادوهاست.
• آن‌ها می‌توانند همیشه درباره‌ی هرچیزی که حال آن‌ها را بد یا خوب می‌کند با شما صحبت کنند.

نتیجه

سنین خردسالی که دقیقا دوره‌ی قبل از مدرسه هم نامیده می‌شود، بهترین زمان برای یادگیری است. در این سن کودکان شبیه اسفنج خالی هستند و آماده‌اند تا اطلاعات درباره‌ی همه‌چیز را به خود جذب کنند. اگر به آن‌ها توضیحاتی ندهید که قضیه را ملموس کند، آن‌ها با تصورات و تخیلات خود اسفنج را پر می‌کنند.

در زمان آموزش به آن‌ها خود را آماده‌ی تکرار چندباره‌ی مسائل کنید. کودکان در این سن ممکن است زود حرف‌های شما را فراموش کنند یا در اولین مرتبه متوجه حرف شما نشوند و قسمتی از صحبت‌ها را بشنوند. بعد از آن هم فراموش نکنید که بپرسید منظور شما را فهمیده است یا خیر و مطمئن شوید که جواب درستی به سوالاتش داده شده باشد.

شما باید تلاش کنید که به منبع معتبر و شماره یک کودک خود تبدیل شوید. لازمه‌ی این اتفاق، رعایت صداقت و پاسخ درست به سوالات جنسی است که کودکتان از شما می‌پرسد. با جواب دادن به آن‌ها، به فرزند خود این پیام را می‌سانید که می‌توانند درباره‌ی هرچیزی با شما صحبت کنند و جواب درستی بگیرند. اهمیت چنین چیزی زمانی که کودک شما با بچه‌های دیگر ارتباط برقرار کند، مشخص خواهد شد.

دوره کودکی (6 تا 9 سالگی)

تربیت جنسی کودک در این سن بسیار مهم می‌شود. در این سن کودک با مفاهیم ابتدایی کاملا آشناست و دیگر قدرت تشخیص دختر و پسر را باید داشته باشد. در سنین کودکی لازم است که کودکان را مهیا کنید تا اعضای خصوصی خود را فقط برای خودشان نمایان کنند و حتی به شما هم نشان ندهند. باید در این سن به کودک خود یاد دهید که در مقابل خواسته‌های دیگران نه بگویند و اجازه ندهند که افراد دیگر به بدن آن‌ها دست بزنند. به آن‌ها کمی در مورد بلوغ توضیح دهید. از تغییراتی که در جسم و احساسات آن‌ها در این دوره رخ می‌دهد حرف بزنید. خصوصا دختران که در انتهای این دوره ممکن است به بلوغ برسند، باید به خوبی برای آن آماده شوند تا در مواجهه با تغییرات فیزیکی خود نترسند.

پسرها در انتهای این دوره کنجکاو می‌شوند که بدن جنس مخالف را لمس کنند. حتی ممکن است وسوسه شوند و عکس خانم‌های لخت را نگاه کنند. باید در این سن خیلی به رفتارهای کودک خود توجه کنید. اگر پسر شما چنین کاری می‌کند، برای او توضیح دهید که این کار اشتباه است و فعالیت او را محدود و کنترل کنید تا چنین کاری انجام ندهد.

در این سنین باید به روابط بچه‌ها در خانه، مدرسه و با دوستان هم دقت کنید، روابط بچه‌ها در این سنین خیلی مهم است و می‌تواند در رفتار آن‌ها تاثیر بگذارد. پس حتما دقت کنید که در خانه چه رفتاری انجام می‌دهید و دوستان فرزند شما چه کسانی هستند.

نتیجه

در آموزش جنسیت به کودک باید بدانید که کودکی مرحله‌ای است که کودکان هر چیزی که شما می‌گویید را باور می‌کنند. پس این فرصت را هدر ندهید تا خودتان را منبع اصلی اطلاعات او قرار دهید. اگر این کار را نکنید، آن‌ها از جای دیگری (دوستان و رسانه‌ها) آن را دریافت خواهند کرد.

تفاوت بزرگی بین چیزی است که یک کودک ۵ ساله و یک کودک ۸ ساله باید بداند و وقتی بزرگ‌تر می‌شوند، شما باید جزئیات بیشتری به آن‌ها بدهید و بیشتر تکرار کنید.

سعی کنید تا جای ممکن به سوالات آن‌ها پاسخ دهید. از آن‌ها بپرسید “تو چه فکری می‌کنی؟”  این کار به شما کمک می‌کند تا آنچه را که آن‌ها می‌دانند و آنچه آن‌ها می‌خواهند بدانند، را متوجه شوید. دقت کنید که اطلاعات کافی به آن‌ها بدهید تا آن‌ها نتیجه‌گیری اشتباه نکنند. بررسی کنید که آن‌ها آنچه را که گفته‌اید، درک کرده‌اند و ببینید آیا آن‌ها سوالات بیشتری دارند یا خیر.

برخی از کودکان هیچ سوالی درباره مسائل جنسی کودک نمی‌پرسند که به این معنی است که برای شروع مکالمه باید شما اقدام کنید. می‌توانید این کار را با نگاه به فرصت‌های روزمره برای شروع یک مکالمه مثل یک زن باردار، انجام دهید. همچنین می‌توانید برخی از کتاب‌های آموزش جنسی را برای مطالعه با هم بخرید.

سخن آخر

تربیت جنسی کودک یکی از مسائل به شدت مهم و حیاتی است که خانواده‌های ایرانی از صحبت درباره‌ی آن اغلب امتناع می‌کنند. باید به این نکته دقت کنید که اگر شما در این زمینه اطلاعات درست به فرزند خود ندهید و او را به خوبی تربیت نکنید، او با کنجکاوی خود به دنبال پاسخ سوالاتش می‌رود و ممکن است اطلاعات غلط به دست آورد. مخصوصا در زمان کنونی که بیشتر کودکان با فضای اینترنت و شبکه‌های اجتماعی آشنا هستند. تربیت جنسی می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری داشته باشد و در آینده‌ی کودکتان تاثیر بگذارد.

در این مقاله سعی کردیم تا تربیت جنسی و نکات آن را در بازه‌های مختلف سنی بیان کنیم تا کمکی برای آموزش بهتر شما به کودکانتان باشد. امیدواریم که از این مطلب استفاده کرده باشید و خوشحال می‌شویم که نظر شما را درباره‌ی تربیت جنسی و تجربه‌ی خود از تربیت کودکتان را با ما در میان بگذارید.