چرا باید به فکر تقویت حافظه کوتاه مدت کودکان باشیم؟
این روزها خانواده‌ها از حافظه کوتاه مدت کودکان کمتر از قبل کار می‌کشند. ما دیگر فرزندانمان را به مغازه نمی‌فرستیم تا اقلامی را برای شام تهیه کنند. دیگر لازم نیست کودکان آدرس، شماره تلفن، روز تولد یا چیزهایی از مانند این را به خاطر بسپارند؛ زیرا تکنولوژی این کار را برای آن‌ها انجام می‌دهد. این‌گونه است که پیشرفت تکنولوژی باعث می‌شود تا حافظه کوتاه مدت کودکان از بدو تولد تنبل بار بیاید. و این اتفاق لازم نیست نحوه هجی کردن را به خاطر بسپاریم زیرا اکثر دستگاه‌ها پیش‌بینی و تصحیح خودکار دارند. به نظر شما در این شرایط نباید به فکر تقویت حافظه کوتاه مدت کودک باشیم؟
از طرفی عموم مهارت‌های پایه مانند توانایی خواندن و نوشتن، مستقیما با به عملکرد بخش حافظه مغز بستگی دارد. تقویت حافظه کودک موجب پیشرفت دیگر توانایی‌های او خواهد شد.
بازی‌های ساده‌ای وجود دارند که برای بهبود مشکلات حافظه کودک و تقویت حافظه کوتاه مدت کودکان بسیار کارآمد و مفید هستند. ما در مقالات پیشین نورولند به طور مفصل به راهکارهایی برای تقویت انواع حافظه و دلایلی که باعث کاهش حافظه می‌شوند پرداختیم. در ادامه بیشتر به راهکارهایی که به تقویت حافظه کوتاه مدت کودک کمک می‌کند اشاره می‌کنیم.
حافظه کوتاه مدت کودک چیست؟
حافظه کوتاه مدت کودکان راهی برای ذخیره موقت اطلاعات است. این بخش از مغز کودک، اطلاعات را 15 تا 30 ثانیه نگه می‌دارد و براساس اهمیت، تا یک روز بعد آن را بازیابی می‌کند. بهترین مثال برای حافظه کوتاه مدت، این است که شماره رمز دومی که برایمان پیامک شده را به خاطر می‌سپاریم و در وبسایت موردنظر وارد می‌کنیم، اما یک ساعت بعد آن را فراموش کرده‌ایم. درحالی‌که شماره تماس همکار خود را که روزانه با او تماس می‌گیریم، برای مدت طولانی‌تری در خاطر داریم.
حافظه کوتاه مدت در کودکان ممکن است به دلایل مختلفی کاهش یابد. و به دلیل همین کاهش، فرزند شما اسم هم‌بازی که یک ساعت پیش با او آشنا شده را در طول یک ساعت بارها فراموش می‌کند و چندین بار از او می‌پرسد: “اسمت چی بود؟”
آیا این کاهش حافظه بخشی از رشد کودک است؟ یا باید از پیشرفت آن جلوگیری کرد؟ اصلا چطور می‌توان حافظه کوتاه مدت کودک را حفظ و تقویت کرد؟ در ادامه این مطلب به این موضوع خواهیم پرداخت:
دلایل کاهش حافظه کوتاه مدت کودکان کدامند؟
کاهش حافظه کوتاه مدت در کودکان ممکن است به دلایل مختلفی بروز یابد. اما مهم‌ترین دلایا این عارضه عبارتند از: ناتوانی های رشدی و ذهنی، ضربه مغزی و آسیب های تروماتیک مغزی، اختلالات جسمی و روانی و بروز ترومای شدید روانی.
البته در بیشتر موارد حافظه با تمرین و درمان، قابل بهبود است. در ادامه به بررسی روش‌های حل مشکلات حافظه کودکان می‌پردازیم:
روش‌های تقویت حافظه کوتاه مدت کودکان کدامند؟
تقویت حافظه کوتاه مدت کودکان با روش‌های ساده و در خانه قابل انجام است. برای این کار از روش‌های زیر کمک بگیرید:
17 روش تقویت حافظه کوتاه مدت کودکان:
الف- 7 بازی برای تقویت حافظه کوتاه مدت کودک
1. بازی چند دستوری
یکی‌از دلایل کاهش حافظه کوتاه مدت در کودکان، عدم استفاده کافی و دائمی از توجه است. بنابراین انجام بازی‌های دستوری، به تقویت حافظه کوتاه مدت در کودک کمک خواهد کرد. حین اجرای بازی‌های دستوری شما چند دستوری ساده یا پیچیده به کودک می‌گویید. و اگر کودک بتواند آن‌ها را به موقع و بدون کمک انجام دهد برنده است. برای مثال از فرزند چهار ساله خود می‌خواهید از بین لیوان‌های روی میز، لیوان قرمز را انتخاب کرده و سپس به آشپزخانه رفته و در آن آب گرم بریزد و آن را برای شما بیاورد.
2. کارت بازی برای تقویت حافظه کوتاه مدت کودکان
برای پیشگیری از کاهش حافظه کوتاه مدت در کودکان می‌توانید با چند فلش کارت، بازی زیر را انجام داده و حافظه کودکان را با آن تقویت کنید.
3. بازی نورولند؛ یک بازی پر از بازی!
اپلیکیشن نورولند دارای بیش‌از 30 بازی است که در میان آن‌ها تمرینات تقویت حافظه نیز وجود دارند.
تمرینات تقویت حافظه موجود در بازی نورولند به تقویت حافظه کوتاه در محیطی شاد و فوق‌العاده به بهبود حافظه بازی جذاب را از لینک دانلود رایگان بازی نورولند دانلود کنید.
4. بازی بیرون چه خبر؟
در این بازی هربار که با کودک بیرون می‌روید و به خصوص هربار سوار تاکسی می‌شوید از کودک می‌خواهید یک شی را بشمارد! مثلا تعداد نیسان‌های آبی را. و بعد از مدتی تعداد آن شی را از او می‌پرسید و می‌گویید حالا یک شی دیگر را بشمار! مثلا تعداد لانه پرنده‌های روی درخت را!
5. بازی درک مطلبِ کی چی کاره بود!
در این بازی شما چند اسم را به همراه شغل هرکدام به کودک می‌گویید و سپس یک اسم شانسی گفته و از کودک می‌خواهید تا شغل آن فرد را به خاطر بسپارد. این کار را می‌توانید با بازی ادغام کنید. چطور؟ الان به شما خواهم گفت:
مثال: مامان: “امروز سعید که یک دانشجو است؛ برای خرید رفت پیش مهسای بقال. سعید ماست می‌خواست ولی مهسا نداشت. پس از او خواست تا برای خرید ماست به لبنیاتی عباس برود. عباس وقتی فهمید که سعید برق می‌خواند؛ خوشحال شد. چون پسر خودش حمید هم برقکار بود.
حالا سعید چیکاره بود؟”
کودک: “دانشجو!”
6. هپ؛ بازی تقویت حافظه کوتاه مدت کودکان
بازی هپ به جلوگیری از کاهش حافظه کوتاه مدت در کودکان کمک می‌کند.
7. بازی “یه مرغ دارم” برای تقویت حافظه کوتاه مدت
بازی‌های تکرار شونده مانند یک مرغ دارم یا هپ به کودکان کمک می‌کند تا تمام توجه خود را بر درک شنیده‌هایش بگذارد.
ب- 10 روش ساده برای تقویت حافظه کوتاه مدت کودک
8. تمرین و تکرار
اطلاعات هر یک از حواس در بخشی از مغز که مخصوص آن حس است ذخیره می‌شود. با استفاده از فعالیت‌های حسی متعدد، داده‌ها و اطلاعات موجود در مغز را مرور کنید. با این کار شبکه‌های عصبی مختلف اطلاعات را در مناطق مختلف مغز ذخیره می‌کنند. مغز فرزندان شما مسیرهای مختلفی را به سمت حافظه ذخیره شده می‌سازد که در نتیجه بازیابی و به یادآوری کارآمدتر می‌شود. دقیقا همانطور که با استفاده‌ی مکرر از یک عضله آن را قوی‌تر می‌کنیم؛ با تمرین و تکرار بیشتر یک موضوع و مرور آن باعث تقویت حافظه خواهیم شد.
9. جلب توجه
وقایع به یاد ماندنی باعث ایجاد خاطرات طولانی مدت می‌شوند. سعی کنید اتفاقات جذابی درباره‌ی موضوعات مختلف رقم بزنید که سبب جلب توجه کودکان به آن موضوع در موقعیت‌های دیگر شود. مثلا در این باره که فرزند شما در مدرسه چه مساله‌ای را آموزش می‌بیند آگاه باشید و تصاویر یا پوسترهایی که نکاتی درباره آن موضوع می‌دهند را در خانه آویزان کنید. او را تشویق کنید حدس بزند که این تصاویر چه چیزی ممکن است باشند. کنجکاوی باعث می‌شود وقتی موضوع در کلاس یا جای دیگری دیده یا شنیده می‌شود، توجه کودکان را به خود جلب کند.
10. رنگ
مغز فقط به بخش کوچکی از میلیاردها بیت اطلاعات حسی که در هر ثانیه در دسترس ماست، اجازه ورود و ذخیره‌سازی می‌دهد. یک فیلتر در مغز تصمیم می‌گیرد که چه عواملی وارد شوند. رنگ چیزی است که به خوبی از این فیلتر عبور می‌کند. بنابراین از فرزندان خود بخواهید تا برای تأکید بر اهمیت اطلاعات؛ از قلم‌های رنگی در یادداشت‌های خود استفاده کنند. مثلا می‌توانید تصویری از یک چراغ راهنمایی بر روی دیوار اتاق داشته باشید و از او بخواهید به ترتیب اهمیت مطالب؛ آن‌ها را سبز، نارنجی و قرمز کند.
11. ابتکار و تازگی در انجام فعالیت‌ها
اگر به تجربه‌ی مطالعه کردن، روش‌های جدید و ابتکاری اضافه کنید حتما به یاد ماندنی‌تر خواهد شد. از کلیپ‌های ویدئویی موجود در اینترنت استفاده کنید. کلاه خنده دار به سر بگذارید و در نقش شخصیت‌های داستان بروید. یا درست قبل از شروع مطالعه کودک، شمع روشن کنید. سیستم هشدار او برای پردازش و یادآوری اطلاعاتی که پس از یک تجربه‌ی نو و جذاب وارد می‌شوند، بازتر خواهد بود. در اینجا پیشنهاد می‌کنیم اگر راهکارهای این مقاله برای تقویت حافظه کوتاه مدت کودک برایتان مفید بوده است، برای اینکه روش‌های متنوع و مفید دیگری را یاد بگیرید، به اینستاگرام نورولند مراجعه کنید.
12. الگوسازی
مغز یک ارگان الگوسازی شده است. هنگامی که کودک روابط بین اطلاعات جدید و قبلی را تشخیص می‌دهد، مغز او می‌تواند اطلاعات جدید را با دسته‌ای از دانش موجود برای ذخیره سازی طولانی مدت پیوند دهد. نمودارها، دستورالعمل ها، ذکر شباهت یا تفاوت‌ها به الگوسازی کمک می‌کند.
13. خواب و استراحت کافی
پس از گذشت حدودا ده دقیقه از انجام یک فعالیت مغزی (مثل به یاداوری یک مساله) انتقال دهنده‌های عصبی تخلیه می‌شوند. یک استراحت کوتاه مدت کمک می‌کند تا پروتئین‌های مورد نیاز حمل و نقل در مغز برای ساخت حافظه دوباره تامین شوند. بنابراین خواب و استراحت کافی را برای داشتن یک حافظه‌ی قوی جدی بگیریم.
14. خلاصه نویسی
هنگامی که اطلاعات به مغز می‌رسند، کودک باید با آن‌ها کاری انجام دهد تا از آن خاطرات دائمی ایجاد شود. برای رسیدن به این مهم؛ کودک می‌تواند خلاصه‌ای از اطلاعات جدید را به زبان خودش بنویسد. برای معنادار کردن این خلاصه‌نویسی‌ها برای خود؛ می‌تواند از طرح‌ها، اشکال و آهنگ‌های مورد نظرش استفاده کند.
15. علاقه و لذت بردن از موضوع
کودکان باید به اندازه کافی به اطلاعات اهمیت دهند یا از آن لذت ببرند تا به خوبی در حافظه‌شان ثبت شوند. بنابراین سعی کنید از علایق فرزند خود برای اتصال و لذت بردن از اطلاعات استفاده کنید.
سعی کنید به کمک اطلاعات مختلف داستان‌های مختلفی را طراحی کنید. داستان‌ها روش‌های خوبی برای به خاطر سپردن چیزهای جدید هستند. چون مغز کودک شما با شنیدن داستان بزرگ شده است بنابراین الگوی یادآوری داستان‌ها در مغز او قوی است.
16. برقراری ارتباط با اطلاعات قبلی
مغز کمتر از یک دقیقه اطلاعات را در حافظه کوتاه مدت نگه می‌دارد، مگر اینکه با دانش قبلی ارتباط برقرار کند. دانش قبلی کودک خود را با یادآوری کارهایی که قبلا در خانواده انجام داده‌اید فعال کنید و با برقرای ارتباط بین آن خاطرات و اطلاعات جدید سعی کنید دانش جدید را به خاطر کودک بسپارید. بازی حافظه کودک در این زمینه کمک کننده خواهد بود.
17. تغذیه سالم
بخش زیادی از توانایی مغز به تغذیه ربط دارد. بنابراین داشتن یک رژیم غذایی درست و غنی در تقویت حافظه کودک موثر خواهد بود.
پرسش و پاسخ
حافظه کوتاه مدت کودکان شامل عملکردی از مغز است، که موجب یادآوری اطلاعات مقطعی برای زمان کافی می‌شود.
اطلاعات برای 20-30 ثانیه روی حافظه کوتاه مدت کودک باقی می‌مانند و سپس در صورتی که حافظه کودک تقویت شده باشد؛ براساس میزان اهمیت تا چند روز قابل یادآوری خواهند بود.
منابع: وبسایت psychologytoday و youclevermonkey
برای دیدن روش‌های بیشتر برای جلوگیری از کاهش حافظه کوتاه مدت در کودکان به اینستاگرام نورولند مراجعه نمایید.
[…] کودک به رده بندی‌های مختلفی از جمله حافظه کوتاه مدت کودک ، حافظه بلند مدت و حافظه کاری او تقسیم می‌شود. در ادامه […]